13 Aralık 2024

SPUTNIK-1 RUS UYDUSU USA SEMALARINDA

SPUTNIK- 1 Uydusunun atıldığı ilk günlerde, genç bir Amerikalı Amatör Telsizcinin yaşadığı,
tedirgin edici heyecanın anlatıldığı yaşanmış olay: 5 Kasım 1957

 WAKE UP CALL ; UYAN ÇAĞRISI

Annem bir Cumartesi sabahı kızgın bir haykırışla bana seslendi; Kalk, Ruslar uydu fırlatmışlar!
Amatör Radyondan onu duyabilirsin dedi.
Yerel bir Radyo haber yayınında Rusların gizlice uydu fırlattığını duymuş adını ve frekansını kaydetmişti.
Ruslar Dünyada ilk kez bir uyduyu uzaya yollamışlardı.
Annem haberi dinlerken Adının SPUTNIK ve frekansının da 20.005 MC olduğunu yazdığı kağıt parçasını elime tutuşturdu.

1957 de on yedi yaşında Amatör haberleşmeye çok meraklı bir gençtim.
Telsiz lisansımı yeni almıştım. Hallicrafters S-40 ikinci el bir alıcıyı 65 Dolara satın alıp odamın köşesindeki masaya yerleştirmiştim ve Heat DX-35 kit vericiyi de satın alıp kendim monte ederek çalıştırdım.

1957 de SUNSPOT maksimumda olduğundan bandlar iyi çalışıyordu.
Longwire antenimi evin çatısı ile bir ağaca bağlayıp, 21 MC de diğer istasyonlarla  her gün CW qso yapıyordum.

Hayatım okula gitmenin dışında çiftlikte hayvanlarını sağmak ve aileme yardım etmek ve işleri öğrenmekle geçiyordu.
Annemin uyarısı üzerine; Hallicrafters S-40 Alıcımı açtım, lambalı olduğundan bir süre ısınması gerekiyordu. Lambalı cihazlar ısınıp sabit olana kadar, frekansları bir süre kaymaya devam ederdi.

Alıcımın kaba ve ince ayarı vardı; Kaba ayarla hızlıca frekans değiştirme, ince ile daha hassas ayar yapmak gerekirdi.
Şimdiki Dijital göstergeli cihazlar gibi kesin Frekans ayarı yoktu.
Ruslar SPUTNIK için Frekansı kurnaz bir fikirle seçmişlerdi,  çünkü; o devirde o frekansı kesin olarak bulup dinlemek zordu.
Ancak:  Amerikan Ulusal saat ayarı vericisi tam 20.000 MC de yayın yapıyordu ve bir çok kişi kendi saatlerini buradan gelen ses yayınındaki işarete göre ayar yapardı, dolayısı ile o frekansı bulmak ve ayarlamak Kolaydı.
Ruslar, zaten bilinen saat frekansının hemen 5 kHz üstünde bir frekansı seçerek SPUTNIK in sinyalini kolay bulmamızı istemişlerdi.
Sinyali duyan Amerikalılar ister istemez başlarının üstündeki esrarengiz araçtan gelen bu sesten ürküp korkacaklardı.
S40 Alıcımı açtım WWV Ulusal saat istasyonu  frekansını bulup tahmini 5 kHz yukarısına alıcıyı ayarlayıp dinlemeye koyuldum.
Alıcıda o sırada Band gürültüsü duyuluyordu, yaklaşık 15 dakika kadar sonra gürültünün arasından BIP BIP şeklinde bir ses duyulmaya başladı.
Bu ses SPUTNIK in sesiydi, saniyede iki kez BiiiP BiiiP CW sinyali gibi işaret yolluyordu.
İlk önce zayıf olan sinyal bir süre sonra S9+ seviyesine kadar kuvvetlendi.
Duyduğum bu ses beni büyülemişti. Biiip Biiip Biiip.
Birkaç dakika sonra ses zayıflayıp kayboldu. Ailemle birlikte ilk duyduğumuzda çiftliğimizin üzerinde diye bağırmıştık.
Hem de kendimizi şanslı hissediyorduk, SPUTNIK i duymuştuk bizim için büyük bir tecrübe idi.
Tekrar duyabilir miyiz diye meraklandık. Acaba nasıl bir şeydi, ne kadar büyüktü ve neye benziyordu? Yukarda acaba ne yapıyordu?
Ruslar aslında uzaydan bizi dövüyordu, bu olup bitenler gelecekte nelere sebep olacaktı.
90 dakika sonra SPUTNIK dünyayı dolaşıp yine görüş alanımıza girdi. Bu sefer sinyali daha düşük S3 kuvvetindeydi, neden bu kadar zayıf duydum sorusu aklıma geldi.
Demek ki yörünge dönüşü esnasında dünyanın da kendi etrafında dönüşü
sebebiyle farklı bir yerden geçiyordu ve daha uzaktı.

Saatler sonra yine üstümüzden geçti, ve sinyali yine kuvvetliydi.
İlk gün gece yarısına kadar SPUTNIK in geçişlerini takip ettim.
Sonraki günlerde de dinlemeye devam ettim.

Yörünge geçişlerini önceden nasıl tahmin edebilirim sorusu aklıma takıldı.

Pazar günü yatağımda uzanmış ne muhteşem bir hafta sonu yaşadık diye düşündüm.
Kendimi iyi hissediyordum, istasyonumla neleri başarmıştım.

Ertesi gün uyandığımda, annem her sabah olduğu gibi;  Kalk inekleri sağ ve okuluna git diye sesleniyordu.


JOHN FALEY W7ETS.

Yazı Amerikan QST Dergisi Kasım 2007 sayısından alınmıştır.
TA1D-Kadri

SPUTNIK youtube videosu