Uzay araçlarındaki astronotlarla Amatör Telsizcilerin haberleşmesi çok yıllar öncesine, MIR uzay isasyonuna dek uzanır,
Rus Kozmonot Musa Manarov MIR de ve uzayda en uzun süre görev yapan kişidir.
Bu süre zarfında binlerce Amatör Telsizci ile temas kurararak, hem amatörlere uzay haberleşmesini sevdirmiş hem de yaptığı görüşmelerle boş zamanlarını değerlendirmiştir.
Geçmişte yaptığı Telsiz temaslarının bazıları da TA Türk amatörleri ile olmuştur.
STS Uzay mekikleriyle uzay yolculukarı devam ederken STS-9 astronotu Owen Garriott, 1983 yılında Uzay Mekiği Columbia da amatör Radyo istasyonu çalıştırıp, yeryüzündeki Amatör Radyo operatörleriyle temasa geçti.
Bu gelenek bazı astronotlar tarafından da devam ettirildi.
On yıllar boyunca amatör radyo uzay araçları ile dünyanın her yerindeki öğrenciler için önemli bir eğitim aracı haline geldi.
ISS Uluslararası Uzay istasyonunda görev yapan Astronotların hepsi Amatör telsiz işaretine sahiptirler, ancak; çok azı bu hobiye meraklıdır.
2005 yılı sonunda Uzay istasyonuna gönderilen Amerikalı uzay adamı Astronot Bill Mc Arthur,
Dünyada da Amatör telsizciliğe çok meraklı bir kişi olunca , ISS de kurulu Amatör frekanslı Radyo ile(Kenwood TM700), yeryüzündeki yaklaşık (3000) Üçbin Amatör telsizci ile görüşmeler yaptı.
Türkiyeden de dört amatör telsizci ISS deki Bill Mc Arthur ile görüşmeyi sağladı.
ISS ile 2006 yılının ilk günlerinde yaptığımız Telsiz görüşmesi neticesinde,
QSL kartı Menecerinden gelen teyid edilmiş NA1SS QSL kartlarımız.
QSL Kartının tarih bölümünde 8 ve 14 Ocak tarihleri ISS ile iki kez QSO – Muhabere yaptığımı göstermektedir. 8 Ocak tan sonra, 14 Ocakta da ISS Astronotu Bill yerdeki Amatörlerle Görüşme yaptığı esnada, ISS istasyonunu ikinci kez duyup qso yapma imkanı bulmuştum.
Bill MC Arthur’un Amatör Radyo Çağrı işaret: KC5ACR
8 Ocak 2006 gecesi mutat ISS frekansında dinlemedeydik, bilgisayar ekranından da uydunun Avrupa üzerinden gelip, Karadeniz üzerinden geçip, Hazar denizi yönünde ufukta kaybolacağını program gösteriyordu. Ancak her gün yaşanan bu geçişlerden ziyade, astronotun da işlerinin bitmiş ve kendisine ayrılan uyku öncesi boş zamanında, Yeryüzündeki Telsizcilere vakit ayırması önemliydi ve dileğimiz o gün gerçekleşti. Doğru zamanda dinlemede idik , ISS Uzay istasyonu da bizim görüş alanımıza girmek üzereydi. Yönlü Yagi Antenlerim uyduya bakıyordu. ISS frekansında açık olan Telsizimizden ingilizce konuşmalar duyulmaya başladı, ISS Avrupa semalarındaydı ve o sırada Astronot Avrupa istasyonlarına cevap veriyordu . Bir Yugoslav istasyonu ile olan son qso mesaj teatisi bitince Astronot u çağırdım,,,, NA1SS burası TA1D ,,,,duymuştu , ilk tepkisi HI TURKEY, Merhaba Türkiye oldu. Muhabere prosedürü için gerekli konuşmalar yapıldı ve QSO kayda geçti, benden sonra da eşim Gülay hanım TA1YB da aynı sistemle Astronot’a seslendi ve QSO devam etti, nihayetinde bizden başkaları da olabilir düşüncesiyle temas nihayete erdi.
Ancak bizden sonra ISS Hazar denizi üzerinde ilerlerken o bölgede Amatör popülasyonu az olması ve o sırada uyduyla ilgilenen olmayınca Bill MC Arthur bir süre yerdekilere genel çağrı yapsa da cevap veren olmadı ve uydu da ufuk hattında kaybolurken telsiz sinyalleri de kesildi.
Uydu görüş alanımıza girip çıkma süresi yaklaşık 8 dakika sürdü, o sıralarda ISS 380 km yükseklikte ve saniyede 8km hızla yol almakta idi. Yani bir Asker tüfeğinden çıkan mermiden üç kat fazla hızla ilerliyordu.
Standart QSO görüşmemizin yanında; İyi uçuşlar, Yeni yılınız kutlu olsun, iyi çalışmalar yere salimen dönmeniz dileklerini de eklemiştik görüşmenin sonuna, çünki; yeni yıla henüz girmiştik. Astronot da cevabi sözleri sarf edip, kendisi ile Telsiz teması kurmamızdan memnun olduğunu Türkiye ye selamlarımı yolluyorum, mutlu yıllar, Happy new year Turkey dediğini hatırlıyorum
Yukarıdaki Teyid Konfirmasyon QSL Kartları da bir süre sonra NASA Tarafından posta adresimize ulaştrıldı.
Kartlar bize geldiğinde; Bill MC Arthur o sırada hala yörüngede görev yapıyordu.
Bu görüşme heyecanlı bir anı olarak hatıralarımızda yer aldı..
ISS Uzay istasyonu; yüksekliği 350 – 400 km değişebilen bir yörünge kullanır.
Değişebilen yüksekli kullanmasının sebebi: Yörünge dönüşlerinde karşılaşabileceği Dünya yörüngesine girmiş ters veya aynı yöndeki Meteorit, meteor veya uydu hurdası parçalarıyla karşılaşmasını önlemektir.
Dünya yörüngesinde dönmekte olan binlerce başı boş Meteorit ve uydu hurdaları, istasyon için Tehlike oluşturur. Dünyanın farklı bölgelerindeki NORAD Radarları en küçüğü 5 cm çapındaki tüm objeleri görebilmektedir. Tespit edilen parçaların yörüngeleri 100 bin dönüşün sonrasına kadar Bilgisayarla tespit edilerek, hangi parça ne zaman ISS ile çarpışabileceği hesaplanır.
ISS bu karşılaşma olmasın diye soğuk itme gazlarını kullanarak, yörünge yüksekliğini azaltıp çoğaltır.
NORAD: Uzay ve Dünya yörüngesini takip eden , savunma maksatlı, çok hassas, Radar sistemi.
Meteor- Meteorit: Uzayda başıboş dolaşan taş ve madeni uzay artıkları.
Uydu Hurdaları: Yörüngede başıboş dolaşan uydu artıkları ve susmuş uydular.
QSL kartı: Amatör telsiz haberleşmesini teyit eden tanımlama kartı.
TA1D Kadri Mehmet Başak
Yazı eski web sayfamdan yeni web düzenine aktarılmıştır.