TÜRKİYE (TA )EME AYDAN YANSITMALI HABERLEŞME ÇALIŞMASI
AY ve EME Haberleşmesi Ezine KM39BP
01-06-2008 Yılında üstadla yaptığım EME qso su neticesinde bana yolladığı QSL kartı
Dünyada önceleri Ay yansıtmalı QSO lar Mors ve SSB olarak yapılırken
K1JT Jay Taylor tarafından yazılan programlar zayıf sinyallerle daha az anten RF gücü ile
EME haberleşmesi yapılabilir hale gelmiştir.
Halen Ay yansıtmalı haberleşme yapabilen istasyon sayısı 2 bin beş yüz cıvarındadır.
EME ciler kurulu antenlerinin yagi kazançları , yagilerin adedi, kullandıkları VHF güç çıkışları ve Anten den gelen sinyali kuvvetlendiren ön kuvvetlendiricilerin kazancına göre kendi aralarında istasyonları sınıflandırılırlar. çok antenli ve çıkış gücü yüksek istasyonlar , orta derecede güç ve anten sayısı olanlar ve zayıf istasyonlar birbirlerini duyup duyamıyacaklarını tahmin edebilirler.
Kullandığım 4×9 elemanlı LFA EME Setup Aydan yansıtma maksatlı yagiler..
Toplam Anten kazancı:18 dB
Yatay dikey hareketli Yaesu Rotor, Kutu içinde 2 adet Koax role ve VHF 20dB preampli, 4 Anteni birleştiren el yapımı kombaynır rotorun üstünde Boom a paralel.
Bakış yönü Batı, EGE denizi. Güneş su ısıtma sisteminin yakınlığı biraz sorun yaratıyor.
4×9 elemanlı LFA Long yagi
Arkada EGE Denizi ve Güneş batımı.
Ortalama EME setup istasyonlar: 8 elemandan 4 adet anten x 8 ve 200 wat ın üzerinde olmaları halinde dünyadaki toplam istasyonların yaklaşık 500 ü ile qso yapabilirler, daha çok anten sayısına sahip istasyonlar ise en küçük kuruluma sahip istasyonlarla qso yapabilirler.
Tek uzun yagi (8-17 eleman arası)+ Preamplifikatör ve ortalama 200 wat güç ile en az 50 istasyonla görüşme sağlanabilir.
EME haberleşmesi sabır gerektiren bir iştir.
EME haberleşmesinde geleneksel anten türü yatay yagilerdir, ancak:
Dünyanın ekseni etrafında dönüşü esnasında kendi manyetik alanı Faraday etkisi ile oluşan polarizasyon değişimi yatay dan dikeye doğru Aydan yansıyıp geri gelen RF işaretlerinin geliş polarizasyonunu değiştirebilir. Yatay Anten kullananlar zayıflayan RF işaretini duymakta güçlük çekerler ve bir süre Faraday rotasyon etkisinin bitmesi için beklerler, geri yansıyan işaretlerin yatay polarizasyonda duyulur hale gelmesi ile tekrar qso devam eder.
YATAY ve DİKEY Aynı şartlarda olan iki anten arasındaki polarizasyon farkı -20 dB
yani :yüz kez zayıflama demektir,
Tam izahı : Eğer iki kişi tam ters polarizasyonda ( + – 90 Derece ) dinleme yaparsa birbirini -20 dB zayıf duyar.
Ancak Tropo ve İyonosferden yansıyarak giden RF işaretleri yansıma esnasında polarizasyonları değişir ve bu fiziksel değişim azalır veya yok olur.
Bu anlattığım konu yer dalgası ve ya birbirini gören lokal istasyonlar için geçerlidir.
EME de Polarizasyon farklılığının diğer bir sebebi ise çıkış yaptığınız meridiyenden 90 derece doğuda ve batıdaki istasyonlar da horizontal polarizasyonda RF göndermesi yapsalar da antenleri dünyanın öbür tarafında bize göre dikey polarizasonda olduğundan aya ulaşıp geri dönen sinyaller de Faraday etkisi yoksa kendisine yatay bize ise dikey polarizasyonda ulaşır ve o istasyonu duymakta zorluk çekeriz ,
Faraday rotasyon etkisi artmaya başladığında o istasyonların RF işaretleri Faraday etkisiyle yatay dönerek duymamızı sağlar. (Eğer yatay Anten kullanıyorsak)
yani: Faraday etkisi bazen işimize yarar.
Bu yüzden hem yatay hem de dikey polarizasyonlu anten kullandığımız takdirde tanımladığım sebeplerden oluşan zayıflamaların önüne geçmiş oluruz.
Bu tür etkiler geneliklikle orta seviye ve altındaki istasyonlar için sorun teşkil eder, güçlü duyma özellikli büyük anten gruplarına sahip istasyonlar Faraday rotasyondan az etkilenirler.
EME setup anteleri kuranlar bu yüzden hem yatay hem dikey polarizayonda çalışabilen antenleri
Rotor güçlerine bağlı olarak aynı boom üzerine monte ederler.
Her iki polarizayondaki antelerden gelen ayrı kablolar komütatörle seçilerek kuvvetli duyabilen antenle qso ya devam edilir..
EME anteleri ortlama VHF bandı için 4 metreden 10 metre ve üzeri boom taşıyıcı aluminyumların üzerinde imal edilirler ve çift sayılarla kazanç arttırılır ( 2, 4, 8, 16, 32, 64 adet Boom lu Yagi) ,
Çoklu antenler combiner denilen pasif devrelerle birleştirilerek kazanç çoğaltılır ve toplam kazanç ayrıca düşük gürültülü ön kuvvetlendiricilerle tekrar yükseltilerek alıcıya ulaştırılır.
Kablo ve konnektör kayıpları EME haberleşmesinde çok önemlidir.
Halen kullandığım 4 adet 9 elemanlı LY antelerden TRX e gelene kadar toplam N konnektör sayısı
9 adettir, toplam Konnektör + Kablo kaybı 8 dB civarındadır, bu yüzden kullanılacak preampli
en az 10 dB veya daha çok yükseltme yapabilmelidir.
Az kayıplı pahalı kablo, kaliteli N konnektör kullanılmalıdır ki kayıp en aza indirilebilsin.
Ülkemizde Yönetmelik gereği 400 wat PEP RF gücü kullanılabillir ve EME için çok yeterlidir.
EME Haberleşmesinde 50 MHz bandı en kolay yansıyan frekanstır antenler büyük olduğundan meraklısı azdır,
bu yüzden 144 MHz bandı daha çok kullanılır.
UHF ve SHF bandlarında Anten yapımı daha kolay ve ufak olacağından fazla yer kaplamaz,
rotor güç gereksinimi azalır. UHF dahil yukarı bandlarda EME istasyonlar daha az aktiftir,
nadiren test isteyen çıkar.
Ayrıca UHF ve SHF de güç olarak daha az RF çıkışı ile görüşme imkanı mümkündür.
Anten yüzeyi üst bandlarda daha az Rüzgar yüzey direnci oluşturur.
EME haberleşmesindeki istasyonların ortalama % 80 i 144 mHz yi kullanır
Dünyada 64 adet 15 elemanlı devasa anten kullan istasyon RN6BN olmuştur.
Fırtına neticesinde istasyon binasından kopan çatı parçalarının antenlere çarpması neticesinde bu sistem şu an tamir aşamasındadır
2020 ARRL EME Yarışma (Contest) katılım sertifikası.
Aydan yansıtma ile yapılan VHF yarışması neticesinde verilen katılım sertifikası.
2020 yılında Tek Band ve tek operatör klasmanında KM39BP Locatorundaki QTH den katıldığım yarışma neticesinde, Dünya 31. sıralamasına girdim.
EME Aydan yansıtmalı haberleşme yarışması her yıl Ekim ve Kasım aylarında
(iki gün x 2 toplam = 4 gün) birer hafta sonu olarak yapılır.
2020 yılında 10-11 Ekim ve 28-29 kasım Günlerinde yapılmıştır.
Bu yarışmanın sadece ilk haftası olan 10-11 Ekim günlerinde katılabildim ve
yaptığım 35 qso ile sıralamaya girdim.
skorun daha fazla olabilmesi için;
Kasım ayındaki yarışmaya da katılıp toplam puan ve log u göndermek gerekmektedir .
Buna rağmen TA Türkiye Çağrı işaretinin bu yarışmada olması ve temsili önemlidir.
Aynı yarışmanın ikinci ayağında ben yoktum ancak;
TA2NC Oğuz arkadaşım Kasım ayındaki ikinci hafta sonu ayağına
Ankaradan katılarak TA yı temsil etti.
Bu yarışmaya Dünya çapında yaklaşık 400 istasyon tek band ve operatörde log göndermiştir.
Bu tarihlerde 50 – 144 ve 1260 MHz bandlarında yarışma yapılmıştır.
Eylül ayında ise 2.3 GHz bandı EME aydan yansıtmalı Telsiz haberleşme yarışması yapılmaktadır
2006 Yılında istanbuldan katıldığım EME yarışma katılım Sertifikası
TA istasyonu olarak kendi imkanlarımla
İLK EME QSO Haberleşmesini 2006 Yılında yaptım.O sıralarda İstanbulda (KN41LB) Mecidiyeköyde Yüksek bir binanın üzerinde, DK7ZB nun hesapladığı ölçülere sadık kalarak yaptığım, 144 MHz VHF antenlerim vardı.
Bu antenlerle, binlerce km uzaktaki ülkelerle meteor izlerinden ( MS) sektirerek QSO yapabiliyordum,.En uzak MS mesafem (ODX) İsveç 2384 km cıvarı, ancak bu qso olmayıp İsveçli amatör tarafından duyulduğuma dair kayıttır. Meteorscatter haberleşmesi atmosfere giren meteorların yanmaya başladığı 90 km yükseklik sebebiyle yansımalar en çok 2300 km lere kadar gider ve çok zor bir mesafedir. Farklı sebepler, şimşek çakması veya Es eklenerek belki aşılabilir.
SSB olarak güçlü ES açılımında Portekiz ile 3264 km.
Genellikle Avrupa ve Kuzey ülkeleri ile yaptığım ESporadic yansımalı SSB ,CW ve MS Meteor yansıtmalı QSO sayıları binlerce olmuştu, ancak; EME istasyonlarıyla da QSO yapmak istiyordum ve EME Chat sayfalarında istasyonların kendi aralarında yazışmalarını anlık takip etmeye başladım, O sıralar Dünyanın en kapsamlı antenlerine sahip olan RN6NB nin chat yazılarından anlık olarak hangi frekansta QSO yaptığını gördüm ve 144 MHz de onun frekansını gelip, JT65B modunda dinlemeye başladım.
Antenlerim 2×9 Elemenlı, LY DK7ZB model, Yatay-dikey Rotorlu YAESU5400 olduğundan, Ayın o anki konumuna bakıyordu. kısa süre sonra RN6BN nin işareti ekranda belirdi, JT65B izleri de olduk belirgindi ve heyecanla RN6BN yi 150 Watt lık güçle çağırdım. ilk çağrıda duydu ve cevap verdi. Onun için belki ilk TA Türk istasyonu idi ama Benim için EME olarak ilk QSO idi.
( PA ile Anten arasında 25 m RG213 Coax kablo vardı, ihtimal antene 100 Watt ulaşmıştır)
İlk EME Aydan yansıtma QSO dan aldığım cesaretle , Ay’ın görüş alanımıza olduğu günlerde, Chiris in Chat sayfasına Login olup, EMEalışanların Hangi frekansta test yaptıklarını kontrol edip, o frekanslarda dinlemeler yaptım, gördümki birçok istasyonu duyabiliyormuşum.
Bu günlerden sonra EME Listelerinde TA istasyonu olarak yerimi aldım ve VHF 144 MHz deki gruplardan sonra, EME grubuna dahil olmuştum.
Geçmişte, 3222 nolu yasaklı Telsiz kanunundan önce de, yabancı istayonlar TA işaretiyle Türkiyeden 2 metre 144 MHz ve farklı Bandlardan, Ay üzerinde ilk EME aydan yansıtma QSOları yapmışlardı. Yani TA olarak İLK olmayı kaçırmıştık. Genellikle EGE NATO da görevli Amerikalılar ilkleri gerçekleştirmişlerdir.
Telsiz kullanımı serbest olduktan sonra da, Türkiye ye gelen bir kaç Amerikalı ve Avrupalı
Amatör telsizciler EGE bölgesinden aktif olarak, getirdikleri antenler ve sistemlerle AY dan QSO lar yapmışlardı. Bildiğim kadarıyle bu ekibe mihmandarlık Yapan TA amatörü arkadaşımız TA3J Berkin de, aynı istasyondan AY dan yansıtmalı QSO yapmış olabilir.
İstanbuldan sonra Ezine de evin çatısına 4X9 Elemanlı DK7ZB ve daha sonra
4×9 Elemenlı LFA Yagiler yaparak 1000 den fazla qso imkanım oldu.
Bu qsoların bir kısmı aynı istasyonlarla mükerrer temaslar olmuştur.
EME de QSO yapabilen istason sayısı çok fazla olmadığından, aynı istasyonlarla tekrar tekrar qso yapmak günlük normaller haline gelebiliyor.
Ay doğuda olduğunda Japonya Avustralya Pasifik istaonlarıyle, Günayde tepede olunca Avrupa asyanın bir bölü ve Amerikanın Doğu yakası.
Ay batıda olunca Avrupa ve amerika kıtasyle QSO yapabiliyor.
Genellikle Dijital JT65B ve yeni çıkan modları kullanıyoruz, ancak; CW olarak 10 cıvarında büyük istasyonla qso yapabildim. CW Dijitale göre kulakla duymak kaydı ile daha zordur, SSB ise çok daha zor anlaşılır. Ancak Anten sayısı ve Amplifikatörü hassas olan ve gürültüsü az şehirdışı arazide olanlar geri yansımayı çok daha iyi duyabilir.
İlk EME QSO larıma dair Defter LOG kayıtlarımı sayfaya ekledim.
TA da EME haberleşme gelişimi nasıl olduğunu, bu günlere gelene kadar kimlerin çaba gösterip EME ile Aydan yansıtmalı QSOlar yaptığını kayıt altına Almak.
Yeni yetişen TA Amatörlerin bilgilerini tazelemek ve tarihi geçmişi hatırlatmak istedim.
Bu bilgiler sayesinde insanlar doğdukları ve kendilerini Amatör telsizci olarak adlandırdıkları yıllardan önce neler olup bittiğini bilmelerini istedim
TA1D olarak ilk EME Aydan yansıtma yaptığım QSO dan Defter LOG kaydı.
29.07.2006
RN6BN Sam, Dünyanın en kapsamlı anten ve sitemine sahip EME istasyonu idi
64 x 15 Elemanlı yagi anten grubu vardı Traktör lastikli elektrik motoruyla döndürülüyordu.
Onu duymamak mümkün değildi, LZ1DP nın dediği gibi 2 elemanlı HP9CV anten ile dahi duyuluyormuş.
RN6BN SAM ın Antenleri çok güçlü fırtınada yarıya yakını yıkılmış ve istasyon binasına da zarar vermiştir. Uzun süre istasonu aktif değildi.
Bu sayfada da; dahasonraki aylarda yaptığım EME QSOlarımın Defter LOG kayıtları görülmektedir.
6.10.2006 RU1AA, 10.10.2006 HB9Q, S51LM, RU1AA, DK3EE, 15.10.2006 RN6BN,ES6RQ,HB9Q,
31.10.2006 RK3FG, bu istasyonların hepsi BIG GUN diye adlandırılan çok antenli ve 1KW ve üstü PA kullanan büyük istasyonlardır
1.11.2006 KB8RQ Amerikadaki en büyük anten grubuna sahip EME istasyonu.
32 x 17 elemanlı yagi grubunu Elektrikli ve tekerlekli motorlarla döndürmektedir.
Halen aktiftir.
istanbul KN41LB Lokatorumda yaklaşık 70 QSO yaptım, bazıları mükerrer istasyonlarla selam tekrarıdır.
Daha sonra KM39 BP da kurduğum 4×9 Elemanlı anten ve legal limit güç ile aydan
QSO yama imaknım oldu.
Anten grubunun kazanç değeri, çıkış Gücü ve Pre amplifikatörümün kazancı ile orta sınıf EME grubuna dahil oldum.
Anten preamplifikatörü PGA103 transistörlü 0.5 dB gürültü 20 dB kazançlı, kendi yaptığım bir ön kuvvetlendirici idi.
Preamplifikatörler için sayfadaki yazıya bakabilirsiniz.
Halen en çok 32 adet 15, 16 ve ya 17 eleman yagili antenlere sahip az sayıda istasyon aktiftir
ve tek yagili 100 wat çıkışlı istasyonları dahi duyabilirler.
EME Aydan yansıtmalı Telsiz haberleşmesinde daha çok Türk telsizcileri görmek dileği ile ..
TA1D Kadri Mehmet Başak
TRT Emekli Başkameraman
1971 -1985 arası (TA1MB)