Kamera kullanımında uyulması gereken kurallar ve
Kamera Teknikleri:
K.Mehmet Başak
TRT Emekli Haber Başkameraman
Öğretim görevlisi.
Elektronik VİDEO kameranın kullanımı esnasında öncelikli olarak sahip olduğunuz cihazın teknik özellikleri ve çekim esnasında kullanacağınız özelliklerini önceden deneyerek elinize alıştırmanız gerekir.
Bunlardan ilki Start stop butonu ve genellikle bu buton üzerinde bulunan kilit anahtarı
ya da ON-OFF swicidir. Bu swic kamera kullanım dışı iken akü de tasarrufa gidecek şekilde, sistemi devre dışı bırakacak yapıda tasarlanmıştır, ufak bir hareketle ON durumuna getirilerek cihaz çalıştırılır.
Diğer husus ise ZOOM mandalının elinizin altında olması nedeniyle yakın ve uzak çekim amacı ile bu mandalı uygun hız ve miktarlarda kullanabilmek için elinizi alıştırmanız gerekir.
Çekim esnasında yakın çekilmek istenen konuya veya objeye ZOOM girilmek isteniyorsa, mutlaka çekim anından önce o noktaya kadar zoom girilerek netlik yapılması gerekir ve daha sonra geniş açıda kayda girilerek konuya yakın çekim yapılmalıdır: Ev tipi video kameralarda genellikle otomatik FOCUS yani netlik yapma özelliği bulunmaktadır, bu yüzden pratik kamera kullanımınız artıncaya kadar otomatik netlik özelliğini kullanmakta fayda vardır.
Yine makinanızın renk ayar özelliğini otomatik renk ayarında tutmakla farklı renkteki ışıklı ortamlarda cihazınız kendi kendine renk ayarını yapacak ve görüntüde doğal renkler hakim olacaktır.
Gün ışığı ve evlerde kullandığımız flaman akkor lambaların renkleri birbirinden farklıdır, yeni kameralar bu farklılığı devamlı kontrol ederek beyaz ayarı adı verilen renk tashihini sağlar.
Kullanmakta olduğunuz video kameranın normal göz vizörünün dışında ufak açılabilir ekranı da mevcut ise, yine buradaki görüntüye bakarak çekim yapılabilir.
ÇEKİM ANINDA UYULMASI GEREKEN KURALLAR:
Kameranızla çalışmaya başlamadan önce çekim yapacağınız konu ya da kişileri gelişmelere ya da kafanızda kurguladığınız şekilde basit de olsa çekim planı tasarlayabilirsiniz.
Kalabalık bir ortamda çekim yapacağınız çekimlerde kişilerin tamamını aynı çerçevede almaya gayret ediniz.
Sonradan bu konu seyredilirken kişiler ile ilgili fikir teatisinde bulunduğunuzda çerçevedeki herkesin üzerinde en az beş saniye bakma ve tanıma süresi gerekebilir yani 10 kişilik bir topluluğu çekiyorsanız ve bu konu hemen dağılmıyorsa en az 30-50 saniye sabit çekim yapılmalı.
Bu esnada kameranızı mümkün olduğunca sabit ve hareketsiz tutunuz.
Daha sonra konu hala aynı yerde ve şekilde önünüzde devam ediyorsa kişilerden yakın, göğüs ve baş kısımları görünecek ölçüde tek tek 5-10 saniye uzunlukta yakın plan çekimlerinizi gerçekleştirin.
Bu planlar ikili üçlü de olabilir o takdirde süre biraz daha uzayabilir.
Ancak hareketli ve çabuk değişen konularda bu kurallar şahsi isteğinize göre değişebilir.
Bebek, küçük çocuk ve çok yaşlı insanlarda yüzdeki değişimler daha sonra izlendiğinde kişilere önemli anlar yaşatacağında yüz çekimleri önemlidir.
Çekim esnasında kısıtlı planların dışında uzun süreli çekimlerde yapılabilir.
Bu çekimlerde ses unsuru da görüntü kadar önemli olabilir dolayısı ile kesintisiz uzun süreli çekimler yapılırken konuşan kişiyi bel yada göğüs plan çekerek konuşulanlar seyirci tarafından daha kolay anlaşılabilir. Bu tür çekimlerde çekim yapan kişi uzun süre kamerayı zoom yada yakın planda tutmak zorunda kalabilir ve bir süre sonra elleri yorularak titreyebilir bu yüzden konuşan kişiye 2-3 metre mesafede durarak çekim yaparsak kamera daha az zoom değerinde olacağından sallantı ve titreme az olur ve kameraman daha az yorulur, kamerada otomatik netlik esnasında daha az hata yaparak olumsuz bir görüntü oluşmasını engeller.
(Sehpasız çekimler için)
Çekim esnasında her plan en az 5 saniyeden az olmamalı ve 5-10-15 saniyelik planlar halinde çekilmeli. Kafanızdan bu resmi bu kadar çektim yeter artık diye düşündüğünüzde orada stop yaparak başka bir çerçeve ile çekime devam edilmeli. En son çektiğiniz konuyu ya da kişiyi tekrar çekmek gerekecekse, kesmiş olduğunuz andaki çerçeve büyüklüğünden farklı bir çerçevede tekrar çekmeye başlayın, yani dar bir yakın çekimde bitirmişseniz geniş bir çerçevede tekrar çekime devam ediniz. Böylece resimdeki kişi yada hareketli konunun sıçrama tabir edilen hatası göze çarpmaz.
AKS SIÇRAMASI: Yazıda bahsettiğim kurallar dahilinde çekim yapacağınız bir salon veya dış ortamda kalabalık izleyiciye konuşan kişiyi çekiyorsanız; Işık ve Ses konusu da dikkate alınarak , konuşmacıyı ve uygun kısa süreli bir pan hareketiyle dinleyicileri de görüntüye alabilmelisiniz.
Konuşmacıya yakın, izleyenlerin ön sıralarında oturanların da yüzleri yan ya da yarı profil görülecek şekilde bir noktayı merkez almanız gerekir. Bu yer çekim için uygun yerdir.
Devamında yapacağınız çekimlerde salonun ortasından, konuşmacıdan arkaya doğru geçen hayali bir çizgiyi kendinize sınır alarak , çizginin diğer tarafına, dinleyicilerin ve konuşmacının ters tarafına geçilmemelidir,
aksi takdirde görüntü montajında da yapılacak kurguda , konuşmacı ve dinleyici aynı yöne bakıyor olabilir.
Bu yüzden konuşan ve dinleyenler montajdan sonra , ekranda yakın ve uzak detaylarda yüz yüze bakıyor olmalılar.
Konuşmacı ve izleyenler aynı yöne bakmamalı , boşa bakıyor hissi oluşmamalı.
Bir diğer örnek: Stad da maç çeken tek kameralı bir ekip, ilk çekim yaptığı taraftan stadın karşı tarafına da geçip çekim yaparsa, takımların rakip alanları karışır izleyici ters tarafa giden oyuncuyu kendi sahasına koştuğunu sanır.
Ayrıca kalabalık salon ve dış ortamlarda, en arka noktadan genel , tüm salonu ve izleyenleri ve konuşmacının omuz arkasından kişiyi rahatsız etmeden , imkan varsa genel çekim yapmak, salon ve ya dış ortamdaki topluğun şekli ve konumu hakkında seyirciye anlama kolaylığı sağlar.
Son zamanlarda TV dizi ve bazı çekimlerde AKS SIÇRAMASI kuralına uymadan yapılan çekim ve montajlar, seyircide kafa karışıklığına yol açmaktadır. Yeni nesil kameramanlar da bu hataları doğru bilip peşlerinden giderek konuya dahil oluyorlar.
Devamlı çekmek zorunda kalacağınız konularda, konuşan ya da konunun önemine binaen uzun süre sabit çekimlerde izleyici sıkılabileceğinden çevrede izleyen diğer kişi ya da objelere ara sıra PAN adı verilen ,
yani; kamerayı sağa yada sola doğru aynı eksen etrafında döndürerek detay görüntüler alınabilir.
Bu dönüşler 5 -10 saniyeden fazla sürelerde olmamalı ve bu detay olarak almakta olduğunuz resimde de 10 saniyeden fazla kalınmamalı.
Çekim başlangıç ve bitiminde en za 3 saniye amors tabir edilen çekim uzaması gerekir. Bir araç karşıdan size doğru gelirken çerçeveden çıksa dahi 3 saniye kuralı işlemeli.
Bu kural : Seyircide zaman aşımı veya süre geçmiş hissi uyandırarak bir sonra bağlayacağınız görüntüde oluşacak yeni mekan yeni çerçeve algısında beyinsel kabullenme oluşturur.
PAN hareketinin başlangıcında ve bitiminde de en az 3 saniye sabit kalınıp kayıttan çıkılmalı.
Yine pan olarak adlandırdığımız sağa veya sola harekette kamera süreye uygun olarak fakat yumuşak hareket etmeli ..Sert hareket insan gözünü yorar.
Pan hareketi yapacağınızda kameranızın objektifini en geniş açıya kadar geri alarak dönüşte genişe çıkmak gerekir. Dar açıda pan hareketi gözü yorar ve kameramanın dönmekte olduğu konuyu bulup çerçeve yapmasını zorlaştırır. Geniş açıda PAN yaptığınız takdirde görüntü zaten çerçevenin içine gireceğinden size de kolayca kameranızı yönlendirmenizi sağlar.
Zoom hareketleri de yavaş ve yedirerek yapılmalı. Hızlı pan ve zoom larda izleyici gözü zorlanır ve kameramanda yapmak istediği çerçeveye ulaşmakta hata yapabilir.
Zoom esnasında yeterince yakına girdiğinize kanaat getirdikten sonra konudan hemen uzaklaşmayın bu yakın planı izleyicinin kavramasına zaman tanıyın bu süre en az 5 saniye olmalıdır.
Çekim alanındaki ışık önemli;
Çekim yapmak istediğiniz ortamdaki ışık seviyesi görüntü kalitenizi etkiler . Dışarıdan ışık alan bir oda ya da salonda çalışıyorsanız mümkün olduğunca ışığı arkanıza yada en azından yan tarafınızdan gelecek şekilde karşılamalısınız, karşıdan gelen bir ışık kameranızın otomatik diyaframını dış ışık seviyesinde kısacağından içeriye dönük yüzler daha karanlık olacak ve seçicilik azalacaktır.
Dış çekimlerde güneşli bir havada çalışıyorsanız, ışık arkadan yada biraz yandan gelebilir.
Bulutlu kapalı havalarda ışık yumuşak ve gölgeler az olacağından ışık yönü sorun olmayabilir ama yine de yüksekteki bir kişiyi çekiyorsanız arkasındaki gök yüzü fazla parlak olmamalı yani hava bulutlu da olsa yüz kararır , eğer arka planı mavi bir gök yüzü kaplıyorsa bu diyaframı kapamaz ve resim aydınlık olabilir.
TERS IŞIK ya da kontur tabir edilen durumlarda eğer makineye hakim olabiliyorsanız manuel pozisyonda diyaframı biraz açmakta fayda vardır. Bu tür kullanım için bazı kameralarda bir düğmeye basılarak diyafram bir ya da iki stop kendiliğinden açılarak yüzler aydınlanır arka plan daki ışık patlasa da tercih ön kısımdakiler olduğundan kabul edilebilir resim oluşur.
Kendi ışığınızı yapıyorsanız aydınlatma kural ve uygulamalarını dikkate alarak çalışılmalı gün ışığı alan ortamlarda gün ışığı kaynakları kullanılmalıdır. ters ışıklarda yüz ve detay aydınlatmalara dikkat edilmeli.
AKS SIÇRAMASI:
Bir konuşmacıyı ya da konuyu çekerken ışık kaynağını da dikkate alarak kendinize bir mahalli sabit merkez olarak belirleyin ve salonun ortasından bir çizgi geçtiğini düşünerek karşı tarafa geçerek çekim yapmayın.
Örneğin kürsüde konuşan bir kişi çekiliyorsa ve onu izleyenlerde karşısında iseler, konuşmacı bir süre göğüs, bel yada geniş açıda çekildikten en az 3 dakikadan sonra izleyicilere PAN yapılarak yani yavaşça dönülerek yine en az 5 saniye veya daha fazla onların görüntüsü alınabilir ve tekrar konuşmacıya ya da ana konuya dönülür. Bu konu konuşan birisi ya da oynayan bir çocuk ya da hareketli bir olayda olabilir .. Ancak: konunun hareketli bir yapısı ve kaçırılmaması gereken bir şeyler olabileceği söz konusu ise uzun süreli ve dikkatli bir şekilde çekime devam edilebilir detay tali durumda kalabilir.
(Tali: Daha az önemli)
Yukarıdaki gibi bir yerde eğer çekim devam ediyorsa mutlaka detaya dönüşlerinizi yerinizden fazla değişiklik yapmadan aynı noktadan çekiniz . Bu açık ortamlarda da geçerli bir kuraldır. Bu şekilde izleyici konuşanla onu izleyenlerin birbirlerine bakışlarında oluşabilecek sıçrama denilen hata olmamış olur ve konuşanla onu seyredenler birbirlerine doğru bakıyor olacaklardır, aksi takdirde ilk çekim mahalliniz değiştirip karşı taraftan çekim yaparsanız aks sıçrama etkisi oluşur .( Üst paragrafta Aks sıçraması)
TİLT adı verilen bir diğer kamera hareketi de kamerayı yüksekliği sabit kalmak şartı ile yere paralel vaziyetten yukarıdaki ya da bulunduğunuz yerden aşağıdaki bir konuya doğru döndürerek eğmek ya da yukarı çevirmektir. Bu hareketlerde eğer konu çok hızlı ve kaçacak şekilde gelişmiyorsa yavaş ve yumuşak şekilde yapılmalı. Eğer hızlı gelişen bir konu ise hareketler daha hızlı olabilir. Unutulmaması gereken bir kural da konulara mümkün olduğunca yakında çekim yapmaktır.
Zoom imkanını kullanarak konuyu yakına getirmeniz esnasında ise görüntünün büyüme oranına paralel olarak, elinizden ve vücudunuzdan kaynaklanan titremelerde bu tür çekimlerde görüntüye yansır, resimde sallantı ve titremeler artar.
Gelişmekte olan bir konuyu çekiyorsanız ve planlı bir şekim yapamıyorsanız ve konu devamlı yer değiştiriyorsa takip esnasında kamera objektifiniz mutlaka en genişte olsun, sizde rahat edersiniz, görüntü izlendiğinde de ana konu çerçeve dışında kalmadan çekilmiş olur.
Bu tür devamlı yer değiştiren bir konunun çekimi yapılıyorsa , geniş açılı takiple birlikte sizde yürümek zorunda kalırsanız adım atışlarınızı biraz yumuşak sanki dolu bir su bardağı taşıyormuşsunuz gibi hareket etmelisiniz, bu davranış resimde aşağı yukarı vücut hareketinizden kaynaklanacak dikey ve yatay sallantıları azaltacak, uçarak ya da kayarak giden bir görüntü oluşacaktır. Bu tür takipler hep en geniş açıda yapılmalıdır.
Uzaktaki konuyu ZOOM yaparak çekmek istediğinizde Zoom karakteri çoğaldıkça konu büyüyecek ama sallantı ve titremede artacak demiştik, bu tür çalışmada eğer ,
TRİPOT-Sehpa kullanmıyorsanız, çekim anında sakin ve nefes alışlarınızın hızlı yada soluk soluğa olmaması gerekir çünkü kameranın sabit ve sallantısız tutulması gerekir, bunu sağlamak için dinlenmiş, kalp atışınızın ve nefesinizin hızlı olmaması lazım. Yani: sakin ve nefesinizi uzun süreli tutup çekimi yaptıktan sonra tekrar nefes almanız gerekir.
Böyle çekimlerde 30 saniye kadar nefesi tutmak ve tekrar alırken sallantıyı vücudunuzla dengeleyip yada Absorbe (Sallantıyı yedirmek) edip almanız gerekir, bu da sallantının görüntüye fazlaca girmesine mani olabilir. Bütün bunların dışında bir duvar, ağaç ya da benzeri bir yapıya kolunuzu ya da vücudunuzu dayayarak kameranın daha az sallanmasını sağlayabilirsiniz.
Bu anlattıklarım sehpasız çekimler içindir.
Yine de ZOOM yapmadan yakından çekilebilecek konuların yakınından yapılan çekimler renk kalitesi ve derinlik nedeniyle göz alıcı görüntüler verirler.
Zoom TELE yi gerekmedikçe kullanmayın.
Yakın ve geniş açılı, sakin, yeterince uzun çekimler daha anlaşılır ve etkilidir.
ZOOM kullanımı resimdeki derinliği azaltır arka ve ön planlar FLU olur. Tabii böyle bir ön arka FLU çalışma yaparak konuyu daha çarpıcı hale getirmek isterseniz objeyi tele-yani zoom konumunda çekerken diğer yakın ve uzak konular ikinci planda ve flu olacağından etkili olabilirsiniz.
Bakış açısı boşluğu;
Kişilerin yakın çekimleri esnasında bakmakta oldukları yöne doğru ekranda bir miktar boşluk bırakmak gerekir. Bu boşluk tam profilden çekim söz konusu ise hemen hemen ekranın yarısını boş bırakmak ya da yarı öne doğu 1/3 bakışta ise, biraz daha az boşlukla sağlanır. Eğer kişi tam karşıdan size bakıyorsa o zaman tam ortada ve ekranın her iki yanı da eşit boşlukta olacaktır.
Bu boşluk kuralı kişi yukarı ya da aşağıda bakıyorsa uygun oranlarda bırakılarak konu ve bakışa anlam kazandırılır.
Çerçeve yaparken kişilerin kollarını eklem yerlerinden yani dirsek, bilek diz yada ayak bileklerinden keserek çerçeve yapmayınız. Mutlaka az daha aşağıdan yada yukarıdan çekiniz.
Kapalı bir ortamdaki duvardaki resim çerçeveleri ile çekim yapılacaksa mutlaka resim ya tam alınmalı ya da tamamen dışarıda bırakılmalı, bilhassa Atatürk resimlerinde resim kişinin üzerinde ise kesinti yapılmadan tam çerçeve resmedilmeli ya da tamamen konu dışı bırakılmalı.
Bu konuda konulu sinema filmlerindeki yakın, uzak planlar, zoom hareketleri, PAN sağa sola çevirim ve kameranın gövde olarak ileri geri ya da sağa sola doğru yaptığı hareketler takip edilerek uygulamalarla tecrübe kazanılabilir.
SES ÖNEMLİ:
Amatör kamera ile de çalışıyor olsanız da ses resim kadar önemlidir.
Aile içi çekimlerde ve konulu çekimlerde konuşmacının cümlelerinin bitiminde çekimi kesmek doğru olur .
Aralarda kesilen sesler Bant izlenirken hoş olmaz. Konuşan kişiyi sesli olarak kayıt ediyorsanız mümkün olduğunca sesinin iyi duyulabileceği bir mesafede ya da 2-3 metre uzakta olunmalıdır. Eğer ses düzeni olan bir ortamda çekim söz konusu ise ve konuşana yaklaşmak mümkün değilse duvarlardaki bir hoparlörün altından ama uygun Resim alınabilen bir yerden yapılan çekimde ses hoparlöre yakın olduğunuzdan net ve anlaşılır kayıt edilebilir.
(Harici mikrofon kullanılmayan hallerde)
Geniş mekanlarda çok fazla hoparlörün olduğunu var sayarsak farklı seviye ve gecikmede gelecek sesler karışıklık oluşturur. Bunu en aza indirmek için ses ve resmin en uygun çekileceği ve yankı ya da ses girişiminin az olduğu yeri tercih ederek azaltabiliriz.
Kullanım öncesi Kameranızın akülerini en fazla bir gün önce şarj etmelisiniz.
Uzun süre önce şarj edilmiş aküler kendi iç kaçakları nedeniyle boşalırlar.
Sehpalı çekimlerde kameranızdan uzaklaşmayın , her zaman bir eliniz kamera sehpasının kolunda olsun.
Kamera üzerinde iken, kullanmadığınızda sehpa kilidini sıkıştırın , boşta kalan sehpa kafası öne arkaya eğilir ve devrilebilir.
Aracınızı içinde kameranızı bırakacaksanız güneş ışığından ve kalorifer çıkışından uzak noktalarda barındırın, eğer sıcak ve güneşli bir ortamda bırakacaksanız mutlaka ışığı yansıtacak beyaz bir nesne ile örtün.
Çekim öncesi objektif ve vizörü yumuşak bir mendil ya da özel objektif kağıdı ile silin. Selpak gibi kağıt mendillerdeki sert partiküller objektifin üzerindeki sır olarak tabir edilen kaplamayı çizer matlaştırır.
Ufak tip kameraları kullanırken boyundan geçirilen askı ya da kemerle kullanılması düşmelerini önler.
Kasetler kullanılma dışında mutlaka kutularında tutulmalı, açıkta kalan kaset statik etkileşim nedeniyle toz tutar ve kamerada kullanılırken ya da videoda izlenirken bu tozlar okuma ve senkron kafalarını kirletir.(Eski model kameralarda)
GECE çekim özellikli kameralarda Enfrared ışıma ile çekim yapıldığından mesafe kısadır.
Dolayısı ile konuya yakın olduğunuzda tek renk de olsa net resim oluşur , uzak çekimlerde resimde gürültü yani karlanma oluşur.
SABİT VE KARARLI ÇEKİMLER ANLAMLI OLUR.
SÜPÜRÜR GİBİ TABİR EDİLEN DEVAMLI HAREKET HALİNDE VE KARARSIZ ÇEKİMDEN UZAK DURUN.
HER OBJE YA DA KONUDA YETERİNCE SALLANTISIZ ANLAŞILACAK KADAR SABİT KALIN.
IŞIĞI SIRTTAN YA DA YANDAN ALIN.
SESE DE ÖNEM VERİN.
FAZLA ZOOM KULLANMAYIN. PANLARI YUMUŞAK YAPIN.
YAPACAĞINIZ ÇEKİM ÖNCESİ PROVA YARAR SAĞLAR.
Kamera teknikleri temel bilgiler
(Yüksek okullarda verdiğim derslerin notlarından aktarmalar.)
IŞIK NEDİR:
Işık Foton (PHOTON) denilen parçacıklardan oluşan bir enerji türüdür.
Bir teoriye göre bu parçacıklar kaynaktan uzaklaşırken birbirlerinden uzaklaşarak yelpaze şeklinde yol alırlar ve kütleye sahiptirler. Diğer bir teoriye göre ışık titreşimlerden-dalgalardan oluşur ve beyazı oluşturan tüm renklerin bir dalga boyu vardır. Her iki teoremde geçerliliğini korumaktadır. Farklı dalga boyundaki ışıklar mesafe kat ederken zayıflamaları da farklı olur, yada uzaklaşan galaksilerin renkleri kırmızıya, yaklaşanların maviye çalar. Diğer yönden Foton kuramı da yeni buluşlardaki ışığın etkisini doğrulamaktadır. CCD cipler bu yönteme dayalı çalışır.
CCD nin elektron yapısı farklı katmanlarından ışık yardımı ile kopan elektronlar bir alt tabakada potansiyel elektron artışı sağlayarak elektrik oluşturur ve görüntü için gerekli ilk referans elde edilmiş olur. Yine solar pil yada Solarcell denilen Güneş paneli elektrik üreteçleri bu yöntemle çalışır. Işık enerjisi sadece görmek ya da bazı sistemlerin etkilenmesinin yanında tabiat da bazı bakteriler ve klorofil üreten yeşil bitkilere FOTOSENTEZ için gereklidir. İnsan vücudunun D vitamini ihtiyacı da vücudumuzdaki yağların güneş ışığı yardımı ile vitaminine dönmesi ışıkla olur.
Bebeklere Raşitik olmamaları için güneş ışığı önerilir. D vitamini vücutta kalsiyumu tutmaya yarar.
Fotoğraf ve hareketli film kameralarının gelişmesine sebep olan Film tekniği gümüş bileşiklerinin ışık altında metalik gümüşe dönüşüp kararmalarından yola çıkılarak bulunmuştur
Dip not: Güneşten ve uzaydan gelen ışık ışınları bize paralel ulaşmaktadır.
Gözde görme ve algılama: İnsan gözü baktığı yerdeki görüntü algılamasını iki türlü yapar .
Baktığı görüntünün merkezindeki çok dar bir alanı algılayabilir (MAKULA)bu merkezi algılamadır bunu dışındaki görüntü Periferal görüntüdür ve esas görüntünün dışında dır,
ancak göz çok keskin hareketlerle artalan alandaki resmi de inceler ve akılda tutarız.
Her tarafı aynı anda aynı detay kalitesinde görüyor zannederiz. İnsan gözü aslında en yüksek yoğunlukta gördüğü alan 1 mm çapındaki alandır diğer bölgeler daha az detay taşır.
Kitabınızı okurken birden bir harfin üzerinde durun ve gözünüzü hiç kımıldatmayın ve harfin üzerinde bakışınızı devam ettirin dikkat ettiğinizde o harfin bile çok küçük bir noktasını hatta iğne ucu kadar ufak bir alanını tam olarak gördüğünüzü anlarsınız.
FOTOĞRAFTA ise bir çerçeve içine girip tespit edilmiş görüntü size geniş bir şekilde değişip kaybolmuş bir hareketin anlık görüntüsünü inceleme imkanı verir.
İnsan beş duyu yardımı ile dış dünyayı anlar , tanır ve öğrenir. Vücudumuza en çok bilgi girişi göz ve kulağımızla olur. %1 tatma, %1.5 dokunma, %3.5 koklama, %11 duyma ve %83 görme.
GÖZÜN YAPISI:Göz karanlık oda prensibiyle çalışır.Mavi, kırmızı ve yeşil renklere duyarlı hücrelere sahiptir. Bu hücreler Retina adı verilen ve gözün arka kısmında görüntünün mercek yardımı ile düştüğü noktadadır. Tek renkli görüntü o rengin hücresini , iki renk karışımı bir görüntü de içerdiği renklere uygun ölçüde ilgili hücreleri uyarır. Eğer üç renk den eşit miktarda renk geliyorsa BEYAZ yada açık gri görürüz.
Göz; Mor ötesi ve kızıl ötesi renklerin arasında kalan ana ve ara renkleri görür.
Sırasıyle:Yeşil,mavi,kırmızı,sarı,cyan ve magenta ve tabii bu renklerin değişik oranlarda karışımlarını göz görebilir.
400nm Mavi-530 nm yeşil-600 nm turuncu- 700nm kırmızı arası dalga boyu.
400nM————530nM——600nM——-630———–700nm
Mavi Yeşil Turuncu Lazer Kırmızı
Nano metre milimetrenin milyonda biridir.
Işık göze mercek yardımı ile kırılarak girdikten sonra arka duvardaki ağ tabaka üzerine düşer.
Ağ tabaka üzerinde RECEPTEUR-alıcı olarak çalışan iki türlü hücre vardır.
Koni şeklinde ve daha çok renk pigmentine sahip olan hücreler, gündüz yada ışığın çok olduğu ortamlarda işlevseldir. Diğer silindirik hücreler ise daha karanlık ışık seviyelerinde görev yapar renk olgusuna daha az duyarlıdır . Işıksız ortamlarda renk ısısı oluşmadığından konik hücreler algılamada yetersiz kalırlar.
Çok ışıklı bir ortamdan karanlığa girdiğimizde ilk anda çevremizle hiçbir görsel ilişkimiz olmaz daha sonra etrafı görmeye başlarız buna gözün alışması denir, aslında ağ tabakanın yapısında bulunan A vitamini gün boyu yüksek ışıkta yanarak kullanılır ve devamlı aynı seviyede kalır ani karanlığa girdiğimizde hassasiyetin artması için vücut kendiliğinden retinayı A vitamini ile besler ve az ışık için gerekli olan seviyeye ulaştığımızda görme oluşur. A vitamini eksikliğinde gece körlüğü denilen ve genetik olan göz kusuru oluşur. Tavuk karası.
Sinemaya karanlıkta girdiğinizde etrafınızı göremezsiniz, bir süre sonra göz alışması olur.
Photographien Yunanca ışık yardımı ile görüntü elde edilmesi anlamına gelir. Gümüş tuzlarının ışıktan etkilenmesi ve kimyasal işlemlerin yardımı ile kalıcı görüntü elde edilmesi bu isimle anılır.
Gümüş tuzları ; Görünür ışık, morötesi, kızıl ötesi ve gamma ışıklarından etkilenir, gümüş bromür ve diğer gümüş bileşikleri metal gümüşe dönüşür ve kararır. Fotoğraf filmi ve kartı gümüşün bu özelliğinden yararlanılarak geliştirilmiştir.
Fotoğraf tekniği 18 ci yüz yıl sonlarında birçok meraklı araştırmacının çabaları sonucunda bulunmuş ve zamanımıza kadar gelişerek son halini almıştır.
16 yy sonlarında CAMERA OBSCURA (Karanlık oda) tekniği yardımı ile ressamlar portre, manzara ve bina resimleri çizmekteydiler , tabii ters olarak. Daha önceleri ise Camera Obscura diye adlandırılan karanlık oda ve üzerindeki bir delikten yıldızlar ve güneş izlenmekte idi ve bu yöntem
Çin ,Yunan ve Arap uygarlıkları tarafından kullanılmıştır.
16 yy da Ressamların tercih ederek kullanmaya başladıkları bu yöntem sayesinde karanlık bir kutu içerisine kafalarını sokarak delikten içeri giren ışıkla birlikte görüntü, önlerindeki yağlı yada şeffaf kağıdın üzerine düşüyordu ve ressamlar bu görüntünün üzerinden çizim yaparak modeli doğru ve orantılı şekilde çizebiliyorlardı . Daha sonraları bu delik genişletilerek mercek yerleştirilmiş ve görüntü kalitesi artarak daha belirgin hale gelmiştir
Daniello Barbaro 1568 İtalya.
Yine 1676 da Daniel schwenter (Alman) Üç mercekli bir objektifi geliştirerek kullanmaya başlar. Gelişmeler devam eder 45 derecelik bir ayna yardımı ile görüntü düzeltilerek bir buzlu cam üzerine düşürülür. Bu haliyle kolay kullanılabilen bir düzenek haline gelmiştir.
Ressamlar artık konuyu gözle ölçü alarak yapmaktan ziyade bu tür kopyalama tekniği ile daha hızlı ve orantılı resimler yapmaktadırlar.
17 yy ilk çeyreğinde gümüş tuzlarının ışığa duyarlı olduğu fark edilir ve bu tür etkileşimin fotoğraf tekniğinde kullanımına hala zaman vardır. yaklaşık elli yıl sonra 1795ler de Thomas Wedgwood porselen tabaklar üzerine resim yapmak için bazı görüntülerin kopyalarını Gümüş nitrat kullanarak parlak porselen üzerine geçici olarak aktarmayı başarır.
Ancak bu görüntü uzun süreli değildir ve fotoğrafı kalıcı hale getirmek için uğraşır.
Hareketli filmin Tarihçesi: Arka arkaya çekilmiş fotoğraf karelerinin seri bir şekilde hareket ettirilmesiyle hareketli görüntü etkisi oluşmaktadır.18 yy son çeyreğinde bu konuya meraklı araştırmacılar fotoğrafları ya da elle çizilmiş resimleri ard arda döndürerek ya da bakaç önünden geçirerek hareketli filmin oluşmasında ilkleri başarmışlardır. Yüz yılımızın başlarındaki en önemli buluş olan sinema, hareketli görüntüyü perde üzerinde tekrar görmemize imkan sağlar. İlk hareketli görüntü denemelerinde elektrik kıvılcımlarını resim geçişi ile senkron sağlayarak karanlıktaki resmi çok kısa süreli görmeyi sağlayan düzenler kurulmuştur. Diskoda müzikle birlikte çakan flaşlarla dans edenler karanlıkta donuk ve hareketsiz gibi görünür, saniyenin çok kısa bir anında insan hareketi de göze durağan gelir. Gözümüzün bir kusuru kesik hareketleri kesintisiz hareket olarak algılamamıza sebep olur. Gözün retina tabakasına düşen görüntüler kaybolmalarından sonrada kısa bir süre retinada kalmaya devam ederler.
[1829 Ferdinant Plateu- Belçikalı.]Yani 10 kesintili sabit resim arka arkaya retinaya ulaştığında kesintisiz hareket ediyor hissini başlatır.
Gözde görme yanılgısı 10 resimdir. Karanlıkta hızla sallanan bir el feneri yada akkor halindeki odun parçası uzayan bir görüntü verir. Buna sebep; Göz farklı noktalardaki yanan cismi hatırlamaya devam ettiğinden bir sonraki görüntüye birleştirir. Ancak göz saniyenin binde biri gibi kısa sürede çakan flaşı ve daha kısa süreli ışımaları görebilir, hatırlaması ise devam eder.
STROBOSKOPİK GÖZLEM :Sinemada hareket halindeki araçların tekerlekleri bazen duruyor ya da tersine dönüyor gibi görünür. Dönme hızının saniyede 25 kez oluştuğunda ve kameranın filmi pozlandırma anlarına senkron olunduğu zaman bu görsel yanılma oluşur. Aslında gözde oluşmaz bu yanılgı, film karesinde durağan olur ve dönme sayısı arttığında tersine dönme şeklinde pozlanır.
Western Amerikan kovboy Filmlerindeki hızla giden atlı arabaların tekerleklerinde sıkça görülen etki.
TV tarihçesi:
1-Görüntüyü delikli sarmal disk üzerinde tarama yöntemi ise 1884 yılında Paul Nipkow tarafından gerçekleştirildi.
Aynı mil üzerinde senkron dönen iki ayrı disk üzerindeki sarmal delikler üzerinden aydınlatma yapılarak selenyumun ışığa karşı iletkenlikte değişim göstermesi ile diğer diskin önündeki ışık kaynağı yakılmak suretiyle görüntü bozuk kalitede olsa da aktarılmış ve tarihin ilk elektriksel görüntüsü de bu dur.
2-Günümüzde resim tüpü olarak adlandırılan , katot ışınlı havası alınmış tüp Alman Karl Braun 1897 tarafından geliştirilmiştir.
3-Esas gelişme ise Rus asıllı Zworkyn 1923 de patentini aldığı İKONOSKOP Kamera tüpü oldu.
4-Düzenli TV yayınları 1935 Almanya ve Amerika da başladı. Renkli yayınlar ilk kez Amerika da 1954 de Longısland da başladı. TV görüntüsü sinemada olduğu gibi insanın görme kusurundan yola çıkılarak gerçekleştirildi. Gözün retina tabakasına düşen görüntüler kaybolmalarından sonrada kısa bir süre retinada kalmaya devam eder.
Yani 18 sabit resim arka arkaya retinaya ulaştığında kesintisiz hareket ediyor hissi yaratır.
10 sabit resim harekette devamlılık hissi uyandırır.
Standart Resim sayısı Sinema filminde 24 kare TV de ise (PAL)25 Karedir.
Ancak 1926lı yıllarda mekanik olarak çalışan TV ler de resim sayısı saniyede 5 kare ve tarama sayısı 30 çizgiden ibaretti.
Resim hayal şeklinde keskinlik yoktu ve Neon lambanın orijinal rengi olan turuncu kırmızı arasıydı. Senkron devamlı kaydığından ayarlamak gerekiyordu. TV nin gelişimi esnasında bir çok TV sistemi geliştirildi ve bu sistemleri alabilecek alıcılar üretildi. Gelişmeler giderek kaliteyi arttırıyordu ama üretilen TV ler de bu gün ki bilgisayarlar gibi kısa sürede demode oluyor ve standart olmadığından farklı yayın için farklı TV ler kullanılıyordu yani komşunuz sizinle aynı yayını seyredemeyebilirdi.
ÇAĞDAŞ GÖRÜNTÜ:
Siyah beyaz TV: Resim tüpü bir katot ışınlı tüptür. Havası boşaltılmış bir tüp olup ,ön yüzü fosfor ile kaplanmıştır.
RF yolu ile havadan alınan işaretler alıcının içindeki devreler sayesinde , sinyaldeki koyu ve açık ışımalar katot tüpünün ön yüzüne ince bir elektron demetiyle ulaşır ve sinyaldeki bilgi oranında fosforu aydınlatır. Saniyede 15625 çizgi ile 25 resim aktarılarak görüntü oluşur. Bir resim 625 çizgiden oluşur. 2X312.5 olarak taranır. Yani 25 resim iki kez taranınca enstantene değeri 1/50 olur
Ortikon kamera tüpündeki foto voltaik özellik de ışık düştüğünde elektriksel işaret oluşur diğer bir tüp modeli vidikon da ışığın düştüğü noktada ki ışık şiddetine uygun oranda iletkenlik oluşur her iki sonuçda elektriksel devrelerin değişikliği algılamasını sağlar . Resim işaretinin senkronizasyonunu sağlamak için satır başlarına bir senkron darbesi eklenmiştir ve elektriğin iletkenler üzerindeki hızı sabit olduğundan her senkron işaretinden sonra ışın demeti ekranı verici ile aynı noktadan taramaya başlar ve devam eder. 2 X 312.5 Tarama ile amaç resimdeki kırpışmayı azaltmak içindir, hatırlarsanız Sinema filminde optüratör hareketi kırpışma oluşturur.
Katod tüpü olarak da adlandırılan TV video resim tüplerinde, mercek düzeninden geçerek gelen görüntünün iz düşümü tüpün ön yüzündeki düz yüzeye ve metalik iletken bir madde ile kaplı şeffaf tabakaya ulaşır.Burada net bir görüntü meydana gelir.Bu görüntünün açık renk veya daha aydınlık bölümleri bu tabakadan elektron kopararak alttaki foto iletken tabakanın üzerinde elektron yükselmesine sebep olur ve resimdeki açık ve koyu alanların seviyelerine uygun düzeyde elektriksel değişim sağlanır. Bu değişim Pal sistemde saniyede 15625 toplam çizgi sayısı ve resim başına 625 çizgidir. Saniyede 25 resim taranarak kameranın diğer katlarına ve oradan da yayına iletilir.
Tv yayınlarında sinemada oluşan ve gözü yoran opturatör etkisi yoktur ve her bir resim karesi toplan 625 çizgi ile tanımlanırken 1/50 saniye 312.5 çizgi ile iki kez taranarak toplamda 625 çizgiye ulaşılır ve çok durağan, titremeyen düzgün bir görüntü oluşur. Bu düzen Siyah beyaz TV tüpünde de aynı mantıkla çalışır.
Renkli TV Kamera tüpleri aslında üç adet kırmızı, mavi ve yeşil renkleri algılayan tüpler olmasına rağmen her biri siyah beyaz kamera resim tüpüdür.
Renk fitreleri her tüpe giden kendi renk sinyalini üretmek için kendisine ait renkli ışık ve bileşenlerini filtre ederek arkasındaki tüpe iletir farklı renklerin ışığını emerek geçişini engeller. Ve farklı renkler farklı tüplere ulaşamaz.
Renkli TV kamerasında üç ana renk için üç filtreli üç ortikon tüp bulunur.
Elde edilen üç ayrı renk sinyali ile birlikte parlaklık-luminans sinyalide elde edilir ve bir işlemci devresinde farklı fazlara oturtulan renk işaretleri, kullanılan sistemin taşıyıcı dalgasının üstüne oturtularak vericiler ve anten sayesinde uzaya gönderilir. Siyah beyaz TVler de bu iki sinyalden sadece parlaklık yada Luminans sinyali kullanılır. Luminans sinyalinin üretilmesinin iki amacı vardır Renkli resimde daha parlak ve gösterişli bir resim elde etmek ve renkli yayını siyah beyaz TV lerde de izleyebilmek için mutlaka renkli yayına luminans (Parlaklık)eklenir.
CCD charge-coupled device
Günümüz video kameraları ve fotoğraf makinelerinde kullanılan resim görüntüleme algılayıcı devrelerine kısaca CCD denir. Film tekniğine gör çok daha fazla ışığa hassas devrelerden oluşan CCD chipleri, video kameralarda video resim tüplerinin yerini almıştır.
Resim tüplerinin tarama sayısı ile benzer olmasına rağmen yapısal olarak tüplerden farklıdır.
Çok düşük elektrik akımı ve voltajında çalışmaları nedeniyle taşınabilir çok küçük kameraların üretilmesine imkan sağlamışlardır.
Her bir CCD devresi çok küçük bir yüzeyde yüz binlerce piksel ihtiva edebilir ve çok yüksek çözünürlükte resim elde edilmesine imkan verirler..
Renkli TV de ise kompozit renk işareti komponentlerine ayıran devrelerden geçirilerek her bir renk kendi başına resim tüpünün katoduna gelir. Renkli tüplerde üç ayrı ışın tabancası vardır ve ayrışmış olarak gelen renk işaretlerini her bir renk tabancası ayrı ayrı ışıtır ve ince demet halinde resim tüpünün ön yüzündeki mavi yeşil ve kırmızı piksellerin üzerine düşürür bu işlem çok karmaşık bir yapıya sahiptir ve her renk hücresine gelen ışın yandaki farklı renk hücresine ilgisiz elektron taşımasını engellemek için Shadow mask denilen anti manyetik ve antistatik bir metal ile maskelenir ve her bir hücre doğru ışın ile doğru rengi verir. Bu hatanın en az olduğu tüpler kaliteli demektir. TRİNİTRON TÜP ise SONY nin tekelinde olan tek tabancalı daha karmaşık renk çözümlemesi ve matriks uygulayıcıları olan pahalı bir sistemdir. Dünyadaki en kaliteli resmi Trinitron tüpler verir.
Yeni nesil plazma ve LCD ekranlar da daha farklı metodlarla elektriksel görüntüyü görünür hale getirirler.
Dünyada pal-Secam ve NTSC diye adlandırılan renk sistemleri kullanılmaktadır.Bu farklılıkların birkaç sebebi vardır bazıları kendi ulusal yayın tekniklerini kendileri geliştirdiği için diğerlerini kabul etmez ve yine bazı sistemler Demirperde Rus yayınları( SECAM) eski zihniyetle farklı ses ara frekanslı olarak yayınlanırdı ve Avrupa standardındaki renkli- renksiz TV ler bu yayınları sesli alamazdı yine o yayın için yapılan TV ler de Avrupa yayınlarını sesli alamazdı. Tıpkı Kril alfabesinin ortodoks papazlar tarafından ortodoks lara öğretilip latin harflerini okuyamamaları gibi batıya ulaşımı engellemek için icat edilmiştir.
Bu arada renk sistemlerinin teknik zorlukları pal de azdır en kullanışlı yayın modelidir .
Avrupa ülkelerinin ikisi hariç pal dir .Yunanistan ve Fransa SECAM kullanır. Yunanistan 625 çizgi fransızlar 825 çizgidir. Fransızların resim çizgisinin fazlalığı resim kalitesine önem vermelerinden ileri gelir. Daha fazla çizgi daha net ve kaliteli resim demektir. Amerika veJaponya 525 çizgi 30 resim diğer ülkeler 625 çizgi 25 resim kullanır.
HDTV 1200 satırın üzerinde olduğu için resim kalitesi iki misli daha yüksektir.
TUNUS Secam olmasına rağmen yayın cihazları Pal dir ve antene çıkarken SECAM’a döndürülür. Bunun sebebi: Fransız sömürgesi iken sistem Secam kurulmuş ve TV alıcısı satmakta bir sebep olabilir. Ancak daha sonra daha ucuz olan Pal yayın sistemi cihazlar kurularak yenilenmiştir.
Secam yayın cihazları fazla üretilmediği için tercihi azdır ve daha pahalıdır .
Zamanımızda üretilen TV alıcıları artık tüm renk çözümlerine uygun imal edilmektedir.
TV resim tüpleri 4:3 , plazma ve LCD Ekranlar 16:9 oranında ölçülerde imal edilmektedirler.
Evlerimizde kullandığımız klasik eski tip TV lerin resim tüpleri 4:3 oranına sahiptir.
TFT LCD ekran olarak adlandırılan yeni tip TV ekranlarında16:9 oranı da kullanılmaktadır.
İlk kez Japonya da test edilen ve Avrupa da benzer standartlarda üretim ve yayın imkanı bulan (yüksek tanımlamalı ) HDTV yayınlar 16:9 ekranlarda uygun görüntü boyutlarında izlenebilmektedir. Türkiye de ilk kez Kanal D tarafında HDTV yayınları başlatılmıştır.
16:9 oranı aslında Amerikan western filmlerinde sıkça rastladığımız sinemaskop olarak adlandırılan ekran standardına benzemektedir.
Daha panaromik geniş bir alan insan gözüne yakın bir genişlik hissiyle seyirciye aktarılmaktadır.
İnsan gözü yüz yapısına bağlı olarak 170-180 derecelik bir açıyı görebilir veya fark edebilir.
Ancak 16:9 oranındaki geniş ve yaygın ekran TV film çekim kurallarında bazı çekim açı sorunları doğurabilir.
4:3 oranına göre çalışmaya ve çerçeve kurallarına alışan kameramanlar 16:9 da geniş ekranın yan bölümlerinde oluşacak görüntü bulaşmalarında biraz sorun yaşayabilirler.
Yatay olarak iki konuşmacı yan yana oturduğu bir masada birini tek olarak çerçeve yaptığımızda eski klasik kurala göre göğüs plan çekimde yandaki kişin kolu omuzu görünebilir veya benzer sıkıntılar mutlaka yaşanacaktır. Belki yeni formatta eski çerçeve bakış boşlukları daha yukarı çekilerek azaltılabilir.
16:9 oranında bir ekranda 4:3 oranında bir görüntüyü basık ve aslına göre orantısız olarak izleyebiliriz, tam orantılı izlemek istersek alt ve üst çerçevede ekran dışında kalan bölgeler oluşur. Tersine 4:3 oranında bir ekranda ,16:9 oran ekran görüntüsünü izlemek istersek ekranın alt ve üst taraflarında karanlık bölgeler oluşur ve sinemaskop bir görüntü verir. Günümüz sinema filmleri ve bazı DVD filmlerin ekran boyutu 16.9 oranının da dışına taşarak ekranın üst ve alt bölgelerinde %12lik karanlık alan oluşur. Yani giderek yeni ekran boyutları oluşmuştur, bu da karmaşa demektir.
Yeni LCD TV ler de Ekran oranları otomatik veya isteğe bağlı ayarlanabilir.
Plazma ekranlarda ise resim detay ve keskinliği kontrast seviyesi çok yüksektir.
TV video kameraları üretildikleri amaca uygun yapı ve özelliklere sahiptirler. Naklen yayın amaçlı kameralar kamera gövdesi, objektif, (View finder-vizör) bakaç gibi üç ana bölümden oluşur.
Portable-seyyar çalışan Camcorderlar ayrıca görüntüyü kaydeden bant veya hafıza ünitelerine sahiptirler. Günümüze dek üretilen kameralar giderek küçülen kaset formatları ile kolay taşınabilir ve hafif cihazlar haline gelmiştir.
İlk video kameralar, kamera ve kayıt edici olarak iki ayrı cihaz halinde ve bir ara kablosu ile birleştirilmişlerdi. Ve toplam ağırlığı 25 kg bulmaktaydı ve taşınma zorluğu nedeniyle iki kişi tarafından kullanılmak zorundaydılar.(1983)
Bu tip cihazlarda U-Matic adı verilen ve Betacam kasede göre iki kat daha büyük olan video kasetler kullanılırdı.
Akü besleme süreleri çok güç harcandığından 30 dakikadan daha kısa sürede biterdi.
Ancak film kameralara göre görüntü kaydı ve hemen kullanılabilir olmaları önemliydi.
MonoBlok Betacam Kameralar
İlk üretilen mono blok tek parça Betacam kameralar 15 kg bir ağırlığa ve oldukça büyük boyutta üretilmişti (1986).Her şeye rağmen tek bir cihaz olmaları kullanım yönünden büyük kolaylıklar içeriyordu. Akü kullanımı kısa süreli ve çabuk bitmesi hala bir sorun olmasına rağmen, ses ve resmi birlikte kayıt ederek kısa sürede yayına kaliteli video ulaştırılabiliyordu.
Son dönemde profesyonel olmalarına rağmen küçük boyutta ve 5- 6 kg ye kadar hafifleyen ve uzun süreli akü kullanan ufak boyutlu cihazlar üretilmiştir.
1990 ların başlarından itibaren Betacam kameralar tek blok halinde 9kg ağırlığında ve uzun süreli akü kullanımı ile daha kullanışlı hale gelmiştir.
Giderek Betacam SP, Betacam SX , DVCAM ve mini DV kameralar yayınlarda yerlerini aldılar.
Günümüzde DVD üzerine ve (Memory- card) hafıza kartlarına kayıt yapan kameralar ve fotoğraf makineleri geliştirilerek kullanıma sunulmaktadır.
Yeni nesil kameralarda güç harcaması son derece azaltılmış ve resim kalitesi eskiye oranla çok yükselmiştir.
Broadcast TV kameralarının önemli bölümlerinden biri Zoom objektifleridir.
Büyütme ve yakınlaştırma oranları değişken, resim kalitesi yüksek yapıda üretilen objektifler oldukça geniş açı ve dar açılarda karaktere sahip olmaları nedeniyle kameraya kullanım kolaylıkları sağlamıştır. 5-6mmlik geniş açılardan, 1000 mm ye dek dar açılı yani zoom yapabilen özellikte objektifler üretilerek kullanılmaktadır. Maçlarda kullanılan yüksek büyütme oranlı objektifler bazen kamera fiyatına ulaşmaktadır. Video kameralarda kullanılan objektifler aynı zamanda daha geniş açı ve filtre takılabilir uygun adaptör ve düzeneklere de sahiptirler.
ZOOM objektifler GRİP yada elcik olarak adlandırılan bir bölümle birlikte kullanılırlar. GRİP ya da elcik ;ENG ve EFP kameralara takıldıkları takdirde kameramanın omuz da veya sehpada kullanımı esnasında, eliyle kameraya komut verdiği ve kamerayı tuttuğu bir kontrol bölümüdür. Bu bölüm aynı zamanda zoom motorunu bulundurur. Bu motor objektifin içindeki hareketli lens grubunu ileri ve geri hareket ettirecek düzeni çalıştırır.
Elcik de kayıt düğmesi, Zoom mandalı, Return düğmesi ki bu düğme birkaç farklı amaçla kullanılabilir ve bazı sabit ayarların yapıldığı parçalar bulunur. Objektif kameraya Bayonet diye tabir edilen mekanik parçayla bağlanır. Objektifin ön merceğini ise Parasoley adı verilen ve ışık kaynaklarından doğrudan merceğe ulaşabilecek ışınları kesen aynı zamanda objektifi darbelerden koruyan lastik bir çerçeve bulunur. Zoom mercek dizisini ön bölümü netlik yapan lensleri arka bölümü de back-focus denilen geri netliği yapan mercekleri bulundurur.
Objektifleri kamera gövdesine bağlayan metal dairesel tırnaklı parça ise BAYONET denir.
Yine mercek dizisinin en arka elemanı diyafram bileziğinin olduğu bölümdür.
DİYAFRAM objektifin en açık ve en kapalı diyafram değerlerini verir. Diyafram manual ve otomatik seçeneklidir.
Objektifler üzerlerinde yazan focus uzaklığı ve büyütme kat sayısı ile değerlendirilirler.
9×12 gibi bir değer; CCD ye veya resim tüpünün görüntü düşen yüzeyine 9mm uzaklıkta 12 kez büyüten anlamındadır. Yani bu objektif 9- 108 mm aralığında çalışabilir. Objektiflerde yakınlaştırma ise mercek kalitesinin detayları ne kadar okunabilir olarak yaklaştırdığı ile anılır.Yani bir dürbünde ve tele objektife yakınlaştırma ve büyütme ayrı anlamlardadır. Zoom objektifler harici zoom kolu ve netlik kolu bağlanabilir özellikte üretilir.
Kamera gövdesinin diğer bir elemanı VF View-finder, vizör yani bakaçtır.
İlk üretilen profesyonel kameralarda VF – Vizörler siyah beyaz ve ¾ inc tabir edilen boyutta mini monitörlerdir. Üzerlerinde ses seviyesi, renk filtresi, renk ısı derecesi, akü seviyesi . çekilen band süresistart- stop REC. Yazısı ve kameramana faydalı olacak bazı bilgileri ihtiva eden göstergeler bulunur.
Son dönemde üretilen Broadcast kameralarda VF lar renkli olarak imal edilmektedir.
Ancak; profesyonel maksatlı yayınlarda kameramanlar renkli vizörün renk hatalarını azaltmasından dolayı kullanışlı bulmalarına rağmen, resimde focus-netlik ayarı yaparken keskinliği yakalamakta zorlanırlar çünki renk pikselleri bu kadar ufak bir ekranda oldukça iri taneli kalmakta, ince detaylar görmede yetersiz kalmaktadırlar, yani siyah-beyaz vizörde netlik yapmak daha kolaydır. Vizörler izlenilen resmin ışık- kontrast seviyesini, renk bar skalasını, tally lambasını, ses ayar göstergelerinin anahtar ve düğmelerini de bulundururlar. Vizör bakaçları hareketli olup kameramanın istediği dorultuya yönelebilir. Kameraman bu ufak ekrana gözünü dayayıp görüntüyü izler. Kameramanın gözü ile mini ekran arasında bir diyoptri merceği vardır. Her kamera kullanan bu merceği ileri geri ayarlayarak gözüne uygun hale getirir. Kameramanların göz bozuklukları da düşünülerek + – 3 diyoptry ye kadar hataları düzeltebilen bir mercek Bakaç girişinde bulunur. Vizörler kameranın sol tarafında bulunur. Video kameranın gövde üzerindeki en önemli bölüm kameranın görüntü algılayan kısmıdır. Bazı vizörler de Elektret mikrofon bağlantı ve taşıma kısmı da vizör gövdesindedir.
VİZÖRLERDE bandın çekilen yada kalan süresi TC diye adlandırılan Time code göstergesi bulunur. Asıl önemli gösterge ise görüntünün renk KELVİN derecesini veren sayısal değer göstergesidir, bu gösterge Aktüel kameraların farklı ortamlarda ve farklı ışıklarda çekim yapmaları ve her değişen renk ısısını kameramana aktarması renklerdeki farklılıkların önüne geçer. Harici efekt mikrofonu bazı cihazlarda gövdeye bazılarında Vizör gövdesine bağlıdır.
Elektret mikrofonlar sese aşırı duyarlı olup doğal ortamdaki tüm sesleri elektriksel ortama aktarabilirler azda olsa yönlü çalışırlar ve üzerlerinde rüzgar etkisini kesen sünger wind- cutter bulunur. Bu tür mikrofonlar çalışma enerjisini ana gövdeye bağlı olan ses kablosuna paralel bağlantıdan alırlar. Manual ve otomatik ses alma imkanına sahiptirler Kamera gövdesi denilince görüntüyü algılayan elektronik sistem ve bandın üzerine kayıt yapan elektro mekanik sistem akla gelir. Kameranın görüntü algılamasını sağlayan ,aynı zamanda bir karanlık oda sayılan CCD sensörlerin bulunduğu bölüm objektifin bağlandığı noktadadır ve görüntü Dikronik filtrelerden geçerek kamera resim algılayıcılarına net bir şekilde ulaşır.
Broadcast yayın kameraları üç ayrı renk için üç ayrı resim tüpü veya CCD içerir. Herbir CCD dicronik filtelerden gecerek ayrıştırılan kırmızı, mavi ve yeşil renklerin ışık seviyelerine uygun elektriksel değişimi algılayarak devamındaki resim geliştirme ve Matriks devresine görüntünün elektriksel şeklini iletir. Her bir CCD resim tarama frekanslarıyle eş zamanlı olarak gelen ayrışmış üç rengin değerlerine uygun olarak sistemi besler. CCD ler eskiden kullanılan resim tüplerine oranla darbelere daha dayanıklı ve daha kaliteli resim üretirler. Resim tüplerinde sarsıntı ve darbeler sonucunda bağlantılarda meydana gelen mekanik değişimlerden dolayı birbirleriyle aynı tarama ayalarından kayarak resimde konvergens-yakınsama hatası denilen resim bozulması olurdu.
Güneş ışığının kalıcı etkileri CCD devrelerde ortadan kaldırılmıştır.
Resim tüpleri güneş ışığına veya kuvvetli spot yada ark ışığına doğrudan maruz kaldıkları takdirde resmin o bölümünde kalıcı leke ve benzeri sorunlar yaşamaktaydılar.
Kamera gövdesinin diğer önemli bölümü video görüntünün elektriksel işaretler halinde kaydedildiği manyetik band kompartımanıdır.
Bu bölüm kaset açıklığından giren kaseti içeri alan servo sistemiyle donatılmıştır. Video kaset bir STEP motor yadımıyle hareket eden servo mekanizması sayesinde kayıt yapan ve bandı hareket ettiren düzenin içine çekilir. Video bantı bu bölümde kayıt ve okuma kafasının etrafına dolanır. Diğer; silme, TC, CTL ve ses kafalarınında önünden geçecek şekilde konumlanır Kapsam(Capstain) motorlarının video bandı hareket ettirmeleri ile sabit devirde video bant yol almaya başlar. Bandın düzenli olarak aynı yerlerden geçmesini band Guide denilen ve PVC bandın esnemeden gergin bir şekilde yol almasını sağlıyan bir nevi rehber yollar bulunur . Bu düzen sayesinde band aynı hız ve gerginlikte kayıt ve diğer kafaların önünden geçer ve her kafa bandın birbirinden bağımsız bölümlerine kendilerine ait işaretleri kayıt ederler veya okurlar.Video bandın orta bölümü ve en geniş bölümüne video görüntü kaydı yapılır.
Yatay olmayan biraz eğik durumdaki kayıt okuma kafası bandın ortasında kalan bölüme eğik çizgiler halinde video işaretlerini kayıt eder. Yine aynı kafa play okuma anında kaydedilmiş bu eğik çizgi halindeki işaretlerin üzerinden geçerek görüntüyü okur.
Video bandın üst tarafındaki iki ayrı kayıt yolu video bandın kapsam motorlarının devir hızlarının senkronlu olarak hareketine referans olan senkron işaretlerini kapsar. CTL Yine TC kaydı da bu çizginin altındaki boşluktur.
Alt taraftaki izler ise ses kayıt için ayrılmış olan bölümdür. Kameraların kayıt özelliğine göre en az iki veya dört adet ses kayıt yolu bulunabilir.
Bant SES silmede, kayıt ve okuma da kafalar sabit, bant hareketlidir. Resim kaydında ve okumasında video kafa ve bant hareketlidir. Bant ileri doğru akarken video kafa da kendi etrafında sabit devirde ve çok yüksek hızda dönmektedir. Kafa üzerinde kayıt noktaları çok ufak bir parçacık halinde bandın üzerine yanlamasına eğik bir doğrultuda sinyal kaydını yapar. Bant sabit Video kafalar hareketli iken dondurulmuş sabit resim oluşur.
Her bir kafa kaydı TV ekranındaki yatay bir çizgiyle eşleşir. Döner kafalarda dört adet manyetik kayıt parçacığı bulunur, yani bir devirde dört satır kaydı ya da okuması yapılır. Video bantlar antistatik olmalarına rağmen toz tutmaya elverişli malzemelerdir bu yüzden kullanılmadıkları esnada mutlaka bant kutularının içinde tutulmalıdırlar. Kameraya takılma esnasında bandın boşluğu alınarak kaset kompartımanına yerleştirilmelidirler. Video bantlar manyetik malzemelerin, bilhassa mıknatıs ve hoparlörlerin yanına yaklaştırılmamalı .Bu tür etkileşim manyetik kaydın bozulmasına, dolaysıyle resim işaretinin tekrar okunamamasına sebep olabilirler.
Ayrıca video bantlar çok kuru ve çok nemli, aşırı sıcak yerlerde uzun süre kalmaları halinde boylarında uzama çekme ve yapışmalar olabileceğinden bozulabilirler. Güneş altında kalan bantlarda şekil bozukluğu ve sıcak etkileşim nedeniyle kullanım dışı kalabilirler.
Kamera gövdesinin diğer bölümlerinde Ses seviye kontrol göstergeleri, ses monitor hoparlörü, Resim monitörü,
çeşitli anahtarlar. Ses kanalı, monitor kanalı seçme, kamera on-off , kazanç anahtarı, filtre hafıza anahtarı. TC-CTL seçme, ses volüm düğmeleri. Beyaz ve siyah ayarı butonları , bazı kameralarda beyaz otomatik butonu. Yine kameraların çok kameralı ortamlarda bağlandıkları Resim masasının faz farkını gideren çok konumlu Rotory anahtarlar bulunabilir. Kamera gövdesinin üzerinde video teyplerde bulunan ileri geri, okuma kayıt VS tuşları yer alır.
Akü ağırlık olarak hatırda tutulması gereken bir parça olup kameranın en arkasındadır ancak kamera imalatçıları kullanılacak akünün ağırlığını kameranın ağırlığı ile dengelemek için yani ağırlığın tam omuz tünde olması için kullanılan malzemeleri sadece üretim kolaylığı olarak değil omuzda ortalama bir yerde oluşması için genele dağıtırlar.
Yoksa kamera dengesiz olur ve tercih edilmez. Diğer bir parça ise vizörün üzerinde duran elektret mikrofondur. Enerjisini akü ile beslenen kamera yada teyp devresinden alır ve iç kısımdan ses devresine bağlıdır. Recorder in üst kısmında bulunan bant başa sona sarma ve stop- pause düğmeleri , çekilmiş bandın üzerindeki görüntü kontroluna yadımcı olur. Yine kamera gövdesinin yan tarafında VİDE OUT,GENLOCK,TC in-out, harici bir teyp yada recorder ile çalışma fiş bağlantısı bulunabilir.
Kameraların sağ alt köşesinde Kameranın STNBY aç – kapa anahtarı, VTR yi STNBY alma anahtarı, GAIN kazanç anahtarı, White balans fabrika ayarları Renk A-B hafızaları anahtarı ve DCC Dinamik kontrast kontrol anahtarı bulunur. Kameranın sol ortasında ve kameramanın kulak hizasında ses monitör mini hoparlörü ve bunun seviye potansiyometresi bulunur. Kameranın ön alt köşesinde kameranın enstantene ayarına benzeyen SHUTTER ayar anahtar ve ince ayarı bulunur.
Recorderin sağ üst arkasında teybin tüm fonksiyonlarını gösteren LCD ekranlı displey ya da gösterge bulunur.
Üzerinde: TC-Time code, Real time saat-Ses seviye göstergesi-Akü göstergesi-Arıza durumunda hangi devrede arıza olduğunu gösteren indikatör-Ses ayar düğmeleri ve switch leri-Kulaklıktan hangi ses kanalını veya birlikte dinleme swithc i-Ses manual –otomatik switch i ve ses giriş kanallarını seçen switch bulunur. Yine kameranın bu bölümünde senkron geciktirme ve bazı ayarların dokunmatik ayar ve düğmeleri bulunur.
Yeni nesil ENG ve EFP kameralarda bir çok yeni kullanım kolaylığı sağla yan özellikler eklenmiş eklenmeye devam etmektedir.
RENK SICAKLIĞI KAVRAMI
Yer yüzünde insan gözü ile görebildiğimiz güneş ışınlarının maviden kırmızıya doğru değişen ısı skalası yada renk ısı değerleri vardır.
Gök kuşağı optik prizma görevi yapan su damlacıklarının,güneş ışığı bileşenlerini ayırmasıdır.Yani gün ışığı dediğimiz güneş ışığı Kırmızı, portakal, sarı, yeşil, mavi,çivit mavisi ve mor renklerin bileşenlerince gün ışığını verir.
Aydınlatma aralığı 7000 K ile 2000 arasıdır.
Gün ışığının renk ısısı 5600 Kelvin olarak kabul edilir. Bilim adamlarının güneşin yüzeyindeki renk ısısının 5800 kelvin olarak tespit etmişlerdir. Ancak atmosferi kat ederek yer yüzüne ulaştığında 5600 kelvin olarak ölçülür. Bu değer gün ortası ve bulutsuz havadaki renk ısısıdır. Eğer sabah ve akşam üzeri ölçüm yaparsak bu değer 4 bin kelvinin de altına düşebilir. Çünkü gün batımı ve doğumunda güneş ışığı atmosfer de kalınca bir tabakadan geçer ve bazı atmosfer gazları ışığı filtre ederek yüksek ısıdaki 5600k ve yukarısını absorbe ederek emer, daha az sıcak olan sarı turuncu ışığı geçirirler. Film ve TV kameralarının aydınlatma kaynakları genellikle 3200 Kelvin ışık veren ve sarı ışık olarak adlandırdığımız TUNGSTEN akkor flamanlı lambalardır. Halojen ampul olarak adlandırılan bu ışık kaynakları maximum dereceye ulaştığında yani akkor haline geldiğinde 3200 Kelvin renk ısısı ile ışırlar. Gün ışığı veren kaynaklar ise ark ışığı diye adlandırılan ve 5000-5600 Kelvin arası ışıma yaparlar. Cıva yada ıyot buharlı ışık kaynakları gün ışığını ısındıktan bir süre verirler. Bilindiği üzere filmler de üretildikleri uygun ışık aydınlatmasında doğal renklerde pozlanırlar. Aksi takdirde film farklı ışıkta mavi yada sarı rengin hakim olduğu baskın renklerde pozlanır, diğer renkler kaybolur.
Işık kaynaklarının ürettiği renk ısıları
Açık mavi gökyüzü 10.000-20.000 K
Bulutlu gökyüzü 6800 K-Değişken
HMI-Hg=cıva , M=orta ark , I iyot 5600-5800 K
Gün ortası güneş ışığı 5600 K
Tungsten Halojen 3200 K
Standart Floresant sarı 2700 K
Floresant Daylight 5000-6500K arası
Evlerdeki Tungsten akkor lamba 2700 K
Gündoğumu-batımı 2000 K
Mum 2000 K
İnsan gözü renk farklılıklarına kolay uyum sağlar ve beyaz bir kağıdı gün ışığında da Tungsten ışıktada beyaz olarak algılarız, ancak arka arkaya 3200 ve 5600 K ışıkta beyaz kağıda baktımız takdirde bu kısa süre için de göz renk farkını görür ve hemen beyaza uyum sağlayamaz.
Kameralar ve fotoğraf filmleri renk ısı farklılıklarında renk düzeltme filtrelerine ihtiyaç duyarlar.
Video kameralarda filtreler
Renk spektrumunda insan gözünün gördüğü aralığı 1000K. – 20.000 Kelvin olarak sınırlandığını göz önünde bulundurursak, sarı ışıktan turuncuya, kırmızıdan maviye doğru bir yelpaze gibi renk ısıları da bu skalanın içinde yerlerini alırlar. Video kameralar 3200 K.(Kelvin) renk ısısına göre imal edilirler. 3200K. Halojen tungsten akkor flamanlı lambalardan elde edilebilen ışık türüdür.
Isıl değeri 3200 K.dir. Genellikle spot ve Fresnel aydınlatma amatürleri ile kullanılırlar. TV stüdyoları ve film platolarında en çok kullanılan ışık tipidir. Ancak TV kameralarının resim tüpü veya CCD leri sarı yada turuncu olan bu ışığa duyarlı imal edilerek ,en çok kullanılan ışık türü olmalarının yanında görüntü elde edilmesi gereken yerlerde en kolay temin edilecek ışık tipi olmasından dolayı, kamera imalatçıları resim beyaz renk ayarında kameranın sarı turuncu arasında kalan bu aralığı beyaz dengesi için uygun görmüşlerdir. Yani bir elektronik kamera herhangi bir renk filtresi kullanmadan 3200 K. Isı değerinin az altında ve üstündeki aydınlatılan ortamlarda, izlenen görüntünün renklerini , konunun doğal renklerine yakın bir renk dengesinde algılar. 3200K. altında beyaz bir obje beyaz renkli olarak, diğer renklerde doğal hallerinde izlenebilirler. Eğer gün ışığında bu kamera ile görüntü tesbit etmek istersek objektif ile CCD resim algılayıcısı arasına 3200K.yı 5600K e çevirecek bir turuncu filtre koymak gerekir. Aksi takdirde görüntü gün ışığının ısıl değerinin yüksek olmasından dolayı 5600K. Mavi renkli veya mavinin hakim olduğu bir resim olarak belirecektir. Ayrıca 3200 tercihi filtre zayıflatması olmadığından nedeni ile tercih edilmiş de olabilir. İç aydınlatmalar , dış aydınlıktan daha zayıf olduğundan ve dış aydınlatma Gün ışığı yüksek olduğundan zaten filtre edilerek zayıflatmaları gerekecektir.
Video kamera filtreleri.
1 .filtre 3200 Kelvin
2 .filtre 5600 K. ¼ ND
3 .filtre 5600 Kelvin
4 .filtre 5600 K. 1/16 ND
1 no. lu filtre gelen görüntü üzerinde herhangi bir renk değişimi yapmaz ve ışığı aynen CCD ye iletir.
Tungsten ışık veya kapalı ortamlardaki düşük seviyede aydınlatılmış ortamlarda kullanılır .
2 no. lu filtre gün ışığının fazla olduğu anlarda kullanılır ve 5600K.yı 3200 K. ya çevirir. ışığı gri filtre ile ¼ oranında zayıflatarak CCD ye geçmesine izin verir. Resmin patlamasını engeller.
Gün boyu ışığın yüksek olduğu anlarda 2 no lu filtre kullanılır.
3 no. lu filtre sadece 5600K yı 3200 K ya çevirir, z Gri filtre zayıflatma etkisi yok denecek kadar az olan filtredir.
Gün ışığının az olduğu kapalı – bulutlu havalarda ve gölgelerde kullanılır.
4 no. lu filtre ise; hem renk düzeltmesi hem de yüksek oranda ışık zayıflatması yapan filtredir.
5600K. gün ışığını 3200K. ya çevirirken, 1/16 oranında ışığı zayıflatarak CCD ye iletir.
Bazı kameralarda Aşırı parlak ortamlarda 1/64 oranında zayıflatma yapan 4 no lu filtreler kullanılmaktadır.
4 no lu filtre gün ışığının çok yüksek olduğu; Güneşli ve karlı günlerde ya da deniz kenarı ve kumsal gibi yerlerde Güneş ışığının çok parlak olduğu anlarda kullanılır ve yaptığı zayıflatma ile kameranın uygun diyafram aralığında kalmasını sağlar.
Bu zayıflatma olmazsa resim çok parlak ve ya patlamış diye tabir edilen hale gelir.
Doyuma ulaşır, SATÜRE olur.
Fotoğraf ve film kameraları ile çekim anında kullanılan renkli filtreler, filmin renginde değişime sebep olurlar. Özellikleri nedeniyle bazı renkleri tam bazılarını az yada hiç geçirmezler.Resimde etkiyi arttırmak için olması gerekenden farklı renkleri görüntüye aktarırlar.
Efekt filtreleri ise filmde şekil değişikliğine sebep olurlar.
Filtrelerin imal edildikleri maddeler genelde cam, Akrilik ve jelatindir.
Cam filtreler kaliteli,kolay çizilmez ve pahalıdır. Jelatin ve akrilik filtreler ise ucuz ,daha Çabuk çizilebilirler bu çizgiler filme de yansır.
En çok rastlanılan kullanım şekli objektiflerin önündeki çemberin iç çapına uygun dişli, tırnaklı yada özel adaptörlü yuvalarına takılırlar. Diğer kullanım şekli ise objektifin arkasına ve kameranın karanlık odasındaki film kızağının üzerinde bulunan filtre boşluğuna takılırlar.Burada filtre objektif ile filmin arasındadır.Her iki şekilde kullanımda kameraman filtrenin zayıflatma faktörünü dikkate alır ve pozometre ile ölçümdeki diyafram değerine filtre faktörünü de katarak diyaframı daha çok açar.
Objektif önünde kullanılan filtreler genellikle cam ve akrilik filtrelerdir. Jelatin filtreler zorunlu olmadıkça objektif önünde kullanılmazlar genellikle objektif arkasında ufak parça halinde kullanılırlar.Kamera içinde bu şekilde kullanım esnasında filtreyi değiştirmek istediğinizde kapak açılır ve burada bulunan negatif film yanar.Buradaki filtre ufak bir parça olduğundan parmak izi kalmamasına dikkat etmek gerekir çünki filmin çerçevesine yakın büyüklükteki filtredeki istenmeyen izler filme de yansır.
Objektif önünde kullanılan jelatin filtreler iki cam arasında ki kullanım şekli ile tercih edilirler.
Cam filtrelerin hata oranı az ve geçirgenliği yüksektir. Diğer filtrelerde ışık zayıflatma ve astigmat hataları olabilir. ASTIGMAT:Filtre üzerinde kırışıp kıvrılma . Gözde astikmat.
Filtreler genelde kendi renklerini geçirir,diğer renkleri az yada hiç geçirmezler. Ana renklerden oluşan filtreler kendi renklerini ve bileşenlerini, ara renklerdeki filtreler de kendi bileşenlerini geçirirler.
ANA RENKLİ FİLTRELER:
Mavi filtre: Maviyi geçirir
Kırmızı ve yeşili emer.
Kırmızı filtre: Kırmızıyı geçirir Mavi ve yeşili emer
Yeşil filtre: yeşili geçirir Kırmızı ve maviyi emer
ARA RENKLİ FİLTRELER:
Sarı filtre: Maviyi emer Sarı- kırmızı geçer
Magenta filtre :Yeşili emer Mavi -kırmızı geçer
Cyan filtre: Kırmızıyı emer , Mavi- yeşil geçer
Turuncu filte: Mavi-yeşili emer Kırmızı- sarı geçer
Sinema ve fotoğraf makinelerinde kullanılan filmler Gün ışığı DAY LIGHT (5600K) ya da Tungsten flaman akkorlu ışık (3200K) ya duyarlı şekilde imal edilirler. TV kameralarıda tek tip renge duyarlıdır ve farklı ışıkta filtre ile düzeltilmeleri gerekir. 5600K Gün ışığına duyarlı film ile Tungsten 3200 K ışık kullanıldığında aydınlatma kaynağının önüne mavi filtre konularak ışık gün ışığına yükseltilir yani daylight olur.Bu işlemde kullanılan filtre ışık ısısını 5600 K ya çıkartırken ışığı bir miktar absorbe ederek zayıflatır.Yada kamera objektifinin önüne veya arkasına takılan filtrede bu işi görebilir.
Tungsten film ile açık ortamdan gelen Gün ışığını filtrelemek mümkün olamıyacağından .
sadece Turuncu filtre kamera objektifinin önüne yada arkasına koyulur ve 5600 K lık ısı 3200K e düşürülür. (KELVİN:Renk ısı ölçüsü.)
Filtrelerin ışık düzeltme(Kelvin arttırma yada azaltma)
değerleri dereceli olarak artar, yani ışık kaynağı ile kullanılan filmin renk ısısı arasındaki fark kelvin metre ile ölçülerek aradaki düzeltme farkına karşılık gelen filtre kullanılır. Kullanılan filtre kamera üzerine takılıyorsa , pozometre ışık seviye ölçümlerinde kullanılacak filtrenin zayıflatma faktörü göz önünde bulundurularak diyafram uygun stopda biraz daha açılır ve doğru pozlanma elde edilir. İnsan gözü diğer duyu organları gibi değişimlere kısa sürede uyum sağlayarak farklı ışıkta bile beyaz rengi doğru görmeğe başlar. Filmlerde kullanılan emülsiyonların böyle bir uyum yeteneği olmadığından, imal edildikleri ışık ısısının dışında kalan aydınlatmalarda ana renginde renk sapmaları ve beyaz dengesinde maviye yada turuncuya doğru kaymalar olur. Bu kayma oranlarının düzeltilmesinde kullanılan filtre değerleri ve zayıflatma Faktörleri ise söyledir:
Filtre Filtre nosu Zayıflatma F.stop. Kelvin renk düzeltmesi
MAVİ 80A 2 3200 den 5500 e
80B 1 2/3 3400 den 5500 e
80C 1 3800 den 5500 e
80D 1/3 4200 den 5500 e
TURUNCU
85c 1/3 5500 den 3800 e
85 2/3 5500 den 3400 e
85N3 1 2/3 5500 den 3400 e
85N6 2 2/3 5500 den 3400 e
85N9 3 2/3 5500 den 3400 e
85B 2/3 5500 den 3200 e
Filtrelerin film düzlemine düşürülecek ışığın niteliğin kontrol etmek için kullanıldığını söylemiştik. Bu kontrolü yaparken normal poz değerleriyle düşürülecek ışık şiddetinin ne kadar etkilediğini filtre faktörü belirler. Aşağıdaki tablo objektife takılacak filtrelerin faktörlerine göre f değerinin ne kadar daha artırılması gerektiğini gösterir.
Filtre faktörü 1.5 2 2.5 3 3.5 4 5 6 8 10
f-stop 0.50 1.00 1.25 1.50 1.75 2 2.25 2.50 3 3.25
UV-Ultraviyole :(Morötesi) Filtrestik veya jelatinden yapılmışlardır.
Mor ötesi (ultra-viyole) ışınların fazla olduğu yerlerde özellikle yüksek dağlarda, deniz veya plajlarda, kar çekimlerinde; Gözle görülmeyen morötesi ışınların fotografın keskinliği ve berraklığı üzerine yaptığı etkiyi azaltmak ve objektifin ön camını çarpmalara ve tozlanmalara karşı korumak üzere kullanılan renksiz ve saydam filtrelerdir. Fotografa çok hafif pembelik verir. Pozlamaya hiçbir etkisi yoktur
A1-Skylight: (Gökışığı) Filtre
Doğrudan gelen parlak gün ışığıyla çekilen fotograflarda mavi renk fazlalığını gidermek ve fotografa daha kontrast bir görüntü vermek için kullanılırlar. Pozlamaya hiçbir etkisi yoktur
Polarize Filtre:
Doğrudan gelen ışık kaynaklarının nesneler üzerinden yansıyan ışık kaynağına polarize ışık denir. Bu polarize ışığın yarattığı yansımaları azaltmak ve fotograftaki kontrastı artırmak için kullanılan filtrelerdir. Polarize filtrelerin oluşturduğu düzlemde; Yansıyan ışınlar kırılarak yaratığı etki azaltırılır veya yok edilir. Polarize filtre kullanarak çekilmiş mavi gökyüzü üzerindeki bulutlar gözle gördüğümüzden daha belirgin çıkarlar.
Araç önünden yapılan çekimlerde içerdeki kişileri camdan yansıyan Gökyüzü , Bulut yansımaları nedeniyle seçik ve net görülmezler, bu etkiyi azaltmak için polarize filtre kullanmak gerekir.
Objektif önüne takılmış olan Polarize filtre el ile döndürülerek görüntüyü bozan yansımanın polarizasyonuna gelindiğinde bozcu etkiyi tamamen veya yüksek seviyede keserek içerdeki kişilerin net görülmelerini sağlar.
TV lerde yayınlanan yerli dizilerde araç içindeki kişilerin görünmesini engelleyen dış yansımalar, polarize filtre kullanılmadığından hatalı olarak yayınlanmaktadır.
Polarize filtreler ikiye tip dir:
Doğrusal (linear) Polarize Filtrelerde ışık tek düzlemden geçer. Dairesel (Circular) polarize filtrelerde ışık iki düzlemden geçerek işlevini tamamlar. Işık ölçümü objektifin içinden yapan fotoğraf makinalarında dairesel(circular) polarize filtreleri kullanılır
ND-Nötr Yoğunluk Filtresi
Bu filtreler film düzlemine düşen ışığın renk dengesini bozmadan sadece ışık şiddetini azaltmak için kullanılır. Nötr yoğunluk gri filtreleri renklerin dalga boylarına hiçbir etkisi yoktur. Kullanılan Nötr yoğunluk filtre faktörüne göre diyafram ayarını zayıflatma tablosundan bakılarak tespit edilir.
Bu filtreleri asa değeri yüksek filmlerin yüksek ışıkta ya da yüksek diyaframda çalışmak zorunda kaldığımız zaman kullanırız. ND filtre ışığın renk değerlerinde değişim yapmadan sadece yoğunluğunu azaltmada kullanılır ve daha açık diyaframda çalışma imkanı verir.
ND filtreleri renk düzeltme filtreleri ile birlikte imal edilerek, hem renk hemde ışık yoğunluğunu düzeltmede kullanılabilirler.
RENK DÜZELTİCİ FİLTRELER
Kullanılan film ile çekim mekanındaki ışığın renk ısısının uyuşmadığı durumlarda kullanılır. Bu filtreler renk ısısını Gün ışığı ısı değerlerine getirmek için kullanılan filtrelerdir
80 B Tungsten ışık (3200 Kelvin)’de Gün ışığı filmleri ile çekilen fotoğraf kırmızıya kaçar. Bu kırmızılığın yoğunluğunu azaltmak için kullanılırlar. 80 B filtreler renk ısısını yaklaşık olarak 2100 Kelvin artırarak gün ışığı ısısı seviyesine getirerek film düzlemi üzerine düşmesini sağlar. Filtre rengi mavi olup filtre faktörü 2.4x’dir
85 A 80 B filtresinin tam tersine çalışır. Gün ışığı(5500 Kelvin)’de Tungsten tipi filmlerle çekilen fotoğraflar maviye kaçar. Bu maviliğin yoğunluğunu azaltmak için kullanılırlar. 85 A filtreler renk ısısını 2100 Kelvin azaltarak film düzlemi üzerine düşmesine izin verirler.
Filtre rengi Turuncu olup filtre faktörü 2x’dir
85 B 85 A ‘nın biraz daha kuvvetlisi olup aynı amaç için kullanılırlar. Renk ısısını 2300 Kelvin azaltırlar Filtre rengi Turuncu olup filtre faktörü 2.4x’dir
81 B Yüksek renk ısında çekilen fotoğrafların aşırı maviye kaçmasını önlemek için kullanılır. Renk ısısını 300 Kelvin azaltır Filtre rengi amber olup filtre faktörü 1.4x’dir
FL-D Floresant lambaları ile aydınlanmış mekanlarda gün ışığı filmler kullanılarak yapılan çekimlerde fotoğrafta oluşacak aşırı mavi-yeşil tonun etkisini azaltır.
FL-B Tungsten filmlerle floresant ışığında yapılan çekimlerde fotoğrafta aşırıya kaçan mavi-yeşil tonların etkisini azaltıFL-W Floresant ışığında gün ışığı filmleri ile yapılan çekimlerde fotoğrafta aşıraya kaçan yeşil-kahverengi tonların etkisini azaltır.
Close-Up filtreler
Normal objektiflere takılarak konuya daha çok yaklaşarak yakın plan konuların çekilmesini sağlar. Makro objektifi olmayanların kullanabileceği filtreler olup macro objektiflerden daha ucuz olup kullanımı macro objektifler kadar kolay değildir. 2x, 4x, 8x gibi büyütme faktörleri vardır.
Konuyle ilgili resimler eklenecektir.
Kadri Mehmet Başak
TRT Emekli Başkameraman
Öğretim Görevlisi.
Kaynak belirterek alıntı yapabilirsiniz.
Yukarıda herkesin bilgisine sunduğum Kamera Teknikleri bilgileri, Mesleğim esnasında edindiğim Teorik ve Pratik bilgileri ihtiva etmektedir.
Bazı özel üniversitelerde ders verdiğim yıllarda öğrencilerime verdiğim ders notlarıdır.
Bazı teknik ölçütler İnternet ortamından alınmış Anonim bilgilerdir.
Ayrıca: Anlattığım teknik bilgiler günümüzde eskimiş teknolojileri ihtiva ediyor olabilir.
Günümüzde TV Haber ve anlık yayınlar artık cep telefonlarından Resim ve sesli olarak yapılabilmektedir.
Yazdıklarımı Entellektüel bilgiler olarak hatırlamanız için yayındadır.
Teknik ilermiş olsa da Kamera çekim kuralları hala geçerlidir.
Konularla ilgili resimler eklenecektir.
Kadri Mehmet Başak
TRT Emekli Başkameraman