DC KOMPRESÖR EKOVAT BAĞLANTILARINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR
12 / 24 Volt ile çalışan Ekovat Kompresörler AC 220V ile çalışan Ekovat kompresörlerden yapı ve çalıştırılma şekliyle farklıdır.
220V AC ile çalışan kompresörler kalkış ve devamlı çalışmaları esnasında çok basit bir düzenle hareket alıp kompresyonu sağlarlar,
Şebeke voltajı değişikliği ve aşırı Akım çekilmelerine daha toleranslıdırlar.
Kısacası çok ideal şartlarda kurulmamış olsalar da çalışmalarında çok sık sorun yaşanmaz.
12 / 24 Volt DC akımla çalışan kompresörlerde ise durum daha karmaşıktır ve daha az toleranslı voltaj ve akım aralıklarında çalışabilirler.
DC Kompresörlerde magnetlerle birlikte, Yıldız bağlantılı Bobinler kullanılır.
Bu yazı; DANFOSS DC Kompresörler dikkate alınarak hazırlandı.
Danfoss Dünyada üretilen en kapsamlı kompresör olduğundan, farklı markalar üretimlerinde Danfoss tekniğini kullanarak ürün imalatı yapmışlardır.
Çin malları DC kompresörlerde devir dönüşü terstir. Danfoss kompresörde çin kartı kullanırsanız
üçlü kompresör fişindeki bir ucu diğeri ile yer değiştirin, aksi takdirde ters çalışan motor kendini yağlamaz ve sıkışır.
Kompresörün çalışmasını sağlayan Elektronik kart çok fonksiyonludur:
1- Kartların çeşitlerine göre değişiklik arz etse de, genellikle 12 volt da çalışan düzenlerde;
10.5 V Akü voltajında sistem kendisini kapatır, buna sebep akünün aşırı boşalmasına mani olmak,
Kara ve Deniz araçlarında Marş motorunu yeniden çalıştıracak kadar enerji kalmasını sağlamak.
(Aynı Aküden beslenen sistemlerde) Ayrıca derin boşalma olmaması için.
Ayrıca olabilecek yüksek akü voltajında da belirlenmiş bir seviyede; yine Kart çalışmayı durdurur.
DC Kompresörünüzü Uygun akımda Sigorta bağlamadan çalıştırmayınız.
2-Kartın diğer bir görevi ise: Kompresörün aşırı gaz veya farklı sebepten dolayı sıkışması,
yüksek akım çekmesi halinde yine sistem korumaya alınarak korunur.
3- Elektronik kart 12 veya 24 Volt akü besleme voltajını alarak daha yukarı bir voltaj seviyesine
StepUp devresi ile yükseltir.
Genellikle bu voltaj 36 ile 40 Volt arsındadır. Elektronik işlemcili karmaşık devre bu voltajı üç fazlı hale getirip,
120 Decerece Faz farkı ile Yıldız bağlı bobinlere fırçasız uygular.
DC motorlarda olduğu gibi Danfoss uyumlu tüm Ekovatlarda devir ayarı yapılabilmektedir.
4- Bu tip Ekovat kompresörler çok az farklılıklar gösterseler de 1500 ile 3500 Devir arasında çalıştırılarak farklı seviyelerde soğutma sağlayabilirler..
1500 ile 2000 Devirde çalışan kompresörler en az akımla çalışır.
Buzdolabı soğutucu sistemlerinde kabin izolasyonu:
En az enerji ile uzun süre ihtiyacı karşılama çok önemlidir.
Bu yüzden Teknelerde ve Karavanlarda mümkün olduğunca üstten kapaklı dolapların tercih edilmesi
ve çeper izolasyonlarının iyi olması gerekir. Önden açılan dolaplarda ısı kaybı çok yüksektir.
Dolap her açıldığında soğuk hava dış sıcak ortama göre daha ağır olduğundan çok çabuk yere doğru akar ve dolabın içi dışarında içeri giren sıcak hava ile dolar.
Sistem yeniden sıcak havayı soğutmak için enerji harcamak zorunda kalır.
Üstten kapaklı dolaplarda ise soğuk hava sıcak havadan daha ağır olduğundan,
dolap kabininin altında kalır ve dışarı çıkmakta zorlanır.
Tekne Karavan gibi araçlarda üstten açılan soğutucu dolapları tercih edilmelidir.
Buzdolabınızı kendiniz yapmaya karar verdiğiniz takdirde dolabın dış çeperlerini en az 5-8 cm
Kalınlığında Poliüretan veya 4-5 cm cam yünü ile kaplayınız.
Isı izolasyonu mükemmel olan dolaplar uzun süre beklemede az süre soğutmada kalır.
DC Kompresörlü dolapların Akü ile aralarındaki kablo kalınlığı da önemlidir.
Akü ile Elektronik kart arasında kullanılan kablolar; Ekovat Kompresörün kalkış anında 10-15 amper
Demeraj akımına uygun kalınlıkta ve bakır kalitesinde olmalıdırlar.
Kablo boyları olabilecek en kısa mesafeden aküye ulaşmalıdır.
Voltaja ve akü mesafesine göre kablo kalınlıkları yukarıdaki tabloda belirtilmiştir
Kablo çapı – mm2 oranı
12, 24 V DC Elektrik ile çalışan ekovatlar, kalkış anında yüksek Demeraj, Anma akımı çeker .
İnce ve gereğinden uzun kablolar; Akü bağlantı noktasıyle, Kompresör kartı arasındaki iki uçta voltaj düşmesine neden olabilir.
Akü başında 12-13 Volt ölçmenize rağmen kablonun diğer ucunda kalkış anında anlık olarak voltaj 10 voltun altına düşebilir ,
kart düşük voltaj olarak görür ve sistemi durdurur, bu durumda kompresör anlık bir hamle yapar ve durur.
Bu tür sıkıntılar sorunsuz çalışan Soğutucularda da rastlanabilir.
Durdurulan kopresör Emme ve Basma uçlarındaki gazın dengelenmesini beklemeden tekrar çalıştırılmak istenirse,
çıkıştaki sıkışık gazın itilmesi zorlaşır kompresör kalkışta aşırı akım çekerek voltajı gereğinden fazla düşürür veya
aşırı akım kontrolü devreye girerek kompresörü durdurur.
Ayrıca iyi bir soğutma için; ısıyı dış ortama atmaya yarayan dış kondenserin,
havadar ve hava değişimine uygun bir ortamda olması gerekir,
aksi takdirde kapalı bir ortamda kondenserin attığı sıcaklık giderek sınırlı havalandırmalı hacmi ısıtır ve
Kompresör kendi attığı sıcaklıkla boğuşur,, giderek ısınan bir dış ortamla muhatap olur, soğutma uzun sürer veya başarısız olur.
Bu yüzden dolabınızı Ankastre gibi kullandığınızda arka tarafında kalan kondenserin havalanabilmesi için gerekli hava akımını engellemeyen bir şekilde yerleştiriniz.
Açıkta normal soğutan soğutucular, yerlerine yerleştirildiklerinde daha az soğuturlar..
Bilhassa araçlarda kullanılan soğutucular; Güneş altında kalan aracın iç sıcaklığı 40 Derecelere ve üstüne ulaştığında
dolap devamlı çalışır, aküyü harcar ve istenen soğutmaya ulaşamaz.
Güneş altında bıraktığınız aracınıza yüksek ısı nedeniyle giremiyorsanız Soğutucu dolabınız ne yapsın.
Araç içinde Soğutucu kullanıyorsanız aracınızın içini devamlı hava akımına uygun halde ve gölgede tutunuz.
Danfoss DC Kompresörler 45 ile 75 Watt arasında üretilirler,,
Ancak son zamanlarda daha güçlü Kompresörler de üretilmeye başlanmıştır.
Genellikle piyasamızda Çin malı 70 wattlık kompresörler satılmaktadır.
ÇİN malı komp.
DC Kompresörler çok düşük hacimli soğutuculardan 450 Litre hacimlere kadar sistemleri soğutabilirler.
Amaç çok soğutmak veya en az harcama ile en uzun süreli soğutma ise: uygun termostat değerlerinde çalıştıracağınız kompresörler size yeten soğutmayı sağlayabilirler.
Cıvalı model Termostat
Termostat bağlantısının uygun EVAP noktasına sıkı bir şekilde bağlanmamış olması,
Termostatın devreden çıkmasına ya da çok uzun sürede açılmasına sebep olabilir ..
Sıklıkla rastlanan bu sorun bazı uygulamalarda maalesef ilgisiz noktadan temas veya sadece dolap içinde bırakılan termostat teli ile yeterince soğukla muhatap olamamasında, sistem uzun süre çalışır ve harcama artar.
Dolabınız uygun soğutmayı yapmasına rağmen Termostat atmıyor veya dinlenmeye geçmiyorsa kontrol ediniz.
Termostat Sensörü uygun yerde değil veya Termostat arızalıdır.
Gereğinden büyük Evaporatör (İçbuzluk) ve Kondenser kullanımı, az veya çok Gaz basılması, yeterince Hava emmeden Gaz verilmesi,
ayrıca ; sistemde hava ve su buharı kalmışsa soğutma esnasında kılcal borunun çıkışında donarak buz oluşabilir ve kılcal borudan soğutucu gaz çıkışını engeller, kompresör gaz basamaz, devre dışı kalabilir.
Zayıf izolasyon, zayıf akü voltajı ve uygun omayan uzunluk ve kalınlıkta kablo, DC Kompresörlerde sorun yaşamanıza sebep olabilir.
EKOVAT Danfoss veya Çin malı Komp. DC Elektrik bağlantısı
Soğutucu Bağlantı şeması
Drier-Dryer ; Nem ve Yağ tutucu filtre
Kılcal Boru:
İdeal kılcal boru boyu 380 cm. iç delik çapı 0.7 mm.
Ancak piyasada 0.8 mm kılcal iç çapında boru bulunur ve bu çap da yeterlidir.
Kılcal boru boyu kısa ve delik çapı geniş olsa da soğutma geç de olsa oluşur,
fakat fazla enerji ve zaman harcanmış olur.
RollBond: iki ayrı simetrik basılmış Aluminyum yüzey üzerinde gazyolları press ile oluşturulup her iki yüzey basınç ve ısı altında biribiryle birleştirilerek, Gaz borusu şeklinde iç yollar oluşur. Soğumuş Gaz geçişi esnasında yüzeyle doğrudan temas ettiğinden soğutma hızlı ve kayıpsız olur.
Ekovatlarda Gaz doldurma hava alma işleminde Servis tarafından kullanılan yardımcı uç,Sibop.
DANFOSS AEO Adaptif Enerji Optimizasyonu: (AEO özelikli kart için)
Buzdolabı ilk çalıştığında veya dış ortam sıcaklığındaki sıcak gıda ve içeceklerin konulmasında
soğutma uzun süreceğinden, sistem uzun süreli kompresör çalıştıracaktır, buna bağlı olarak fazla enerji harcayacaktır.
AEO özellikli Danfoss BD50F Elektronik kontrol kartı kompresörün çektiği akımı kontrol özelliğine sahiptir,
Soğutucu ilk çalıştırıldığında veya ortam sıcaklığındaki maddelerin dolaba konulmasıyle, dolap iç sıcaklığı artacağından
Evaporatör yüzeyinde de ısı artışı olur, sistemde dolaşmakta olan soğutucu gaz da ısınıp genişler ve Kompresör motoruna da yük biner.
Kompresör motoru daha çok akım çekmeye başlar.
Elektronik kartın AEO modunda çalıştırılması esnasında
AEO kontrol özelliği ; Motor akımını devamlı monitör ederek gözlemler, genleşip hacmi ve basıncı artan gazın bir an önce soğuması ve
motora binen yükün azalması için kompresörün devrini ve gaz akışını arttırır .
Daha çok gaz akışı da soğutmayı arttırarak iç akışkan gazın hacminin azalmasına sebep olur.
Gaz soğuduğunda hacmi azalır, motora binen yük de azalmaya başlar.
AEO kontrol özelliği motora binen yükün azaldığını izler ve motorun devrini de buna paralel olarak azaltarak elektrik harcamasını da en aza indirir.
Dolap yeterince soğuduğunda ve geceleri uzun süre kapak açılmadan soğutma yapması esnasında veya ısı kaybı en aza indiğinde,
Kompresör düşük devirde çalışarak az elektrik harcar.
DANFOSS BD50F Ekovat Kompresör Devir ayar R direnç değerleri
| Devir | AEO | 2000 | 2500 | 3000 | 3500 |
| R – DİRENÇ | 0 Ohm | 173 Ohm | 450 Ohm | 865 Ohm | 1696 Ohm |
AEO Adaptif Enerji Optimizasyonu
R Kullanılmadığında Termostat doğrudan T ve C uçlarına bağlıdır ve
en uygun enerji devir kullanım seçeneğidir.
Dirençler kullanıldığında tanımlanan devirde sabit çalışır.
DC Kompresörler Elektronik Sürücü kontrol devreleri sayesinde 12 ve 24 Volt Akü Voltajını otomatik tanır ve çalışabileceği en düşük ve en yüksek akü Voltaj değerlerine Tanımlıdır.
Az akım çeken Kontrol devresi ile birlikte 12 Voltta 3 Amper, 24 Voltta ise 2 Amper güç çeker.
Dakikada 2000 ile 3500 arasında ayarlanabilir.
Piston hacmi = 2.5 cc
12 Volt sistemde Çalışma aralığı 10.5 Volt ile 17.4 Volt, 24 Volt sistemde 21.5 Volt ile 33 Volt aralığında çalışır
Kısa devre koruması, Yüksek ve alçak voltaj koruması, Kompresör aşırı yük koruması mevcuttur.
3 uçlu Fujit Fiş
FUJIT fiş EKOVAT Kompresörün giriş terminaline takılır.
Kalın kırmızı ve Siyah kablo, Ekovat kontrol kartının 12- 24 V giriş terminal uçları ile Akü başlarına bağlanır.
Akü ,Termostat ve Fan bağlantıları yapıldıktan sonra sisteme gaz doldurulup cihaz çalıştırılır.
Nominal çalışma Gaz basıncı nihai soğutmaya ulaşıldığında ve çalışır vaziyette emme ucunda 0.8 Bardır.
Dolap kapağını uzun süre açık bırakmayın, her kapak açılışı enerji kaybı demektir.
DANFOSS BD35 -BD50 Kompresör kontrol devresi LED arıza ışık uyarısı:
LED yanıp sönme sayısı:
1 x : Akü voltajı düşük veya yüksek.
2 x : Fan aşırı akım çekiyor, sıkışık.
3x : Kompresör kalkış arızası. ( Akü Voltajı düşük, Akışkan Gaz fazla, kablo bağlantı sorunu veya Kompresör yağsız, sıkışık )
4x: Akışkan Gaz fazla, basınç fazla arızası.
5x : Elektronik kart aşırı ısı arızası, çevre ısısı yüksek kart ısınıyor.
Dikkat . Çalışan sistem durdurulduğu takdirde, birkaç dakika beklendikten sonra tekrar çalıştırın.
Çıkıştaki sıkışmış Gaz, bazen kompresörün kalkış yapmasını engeller.
Bir süre beklenirse giriş ve çıkıştaki gaz sitem içinde dengelenir ve kompresör rahat kalkış yapar.
Danfoss teknik özellikleri ve adaptif devir ayarı ile ilgili yazı bilgi maksadıyle yayındadır.
AOS özelliği olmayan kartlarda sistem sabit devirde çalışır, akıllı yönetim yapmaz.
Sayfadaki bazı teknik ölçütler web den alınmış Anonim bilgilerdir.
Bu Yazı tecrübelerim neticesinde kaleme alınmıştır. Eğitici bilgi mahiyetindedir.
Karavan ve Tekne-Yat DC Soğutucu kompresör sistemleri, akışkan dolumu, parça bağlantı şemaları, hava alma, lehimleme konularında bilgiler bu sayfaya aktarılacaktır.
Kadri Mehmet Başak
Yazılar Eski WEB sayfam Elektropazardan buraya aktarılmıştır.
Yazılar ; Şahsi bilgilerimden, bazı bilgiler İnternet ortamından Anonim ve Danfoss sayfasından alınmıştır.