29 Mart 2024

AYDAN YANSITMALI HABERLEŞME, EME

 

 


AY ve EME Haberleşmesi

01-06-2008 Yılında üstadla yaptığım EME qso su neticesinde bana yolladığı QSL kartı

Dünyada önceleri Ay yansıtmalı QSO lar Mors ve SSB olarak yapılırken

 K1JT Jay Taylor tarafından yazılan programlar zayıf sinyallerle daha az anten RF gücü ile

EME haberleşmesi yapılabilir hale gelmiştir.

Halen Ay yansıtmalı haberleşme yapabilen istasyon sayısı 2 bin beş yüz cıvarındadır.

EME ciler kurulu antenlerinin yagi kazançları , yagilerin adedi, kullandıkları VHF güç çıkışları ve Anten den gelen sinyali kuvvetlendiren ön kuvvetlendiricilerin kazancına göre kendi aralarında istasyonları sınıflandırılırlar. çok antenli ve çıkış gücü yüksek istasyonlar , orta derecede güç ve anten sayısı olanlar ve zayıf istasyonlar birbirlerini duyup duyamıyacaklarını tahmin edebilirler.

Kullandığım 4×9 elemanlı LFA EME Setup Aydan yansıtma maksatlı yagiler..
Toplam Anten kazancı:18 dB
Yatay dikey hareketli Yaesu Rotor, Kutu içinde 2 adet Koax role ve VHF  20dB preampli, 4 Anteni birleştiren el yapımı kombaynır rotorun üstünde Boom a paralel.
Bakış yönü Batı, EGE denizi. Güneş su ısıtma sisteminin yakınlığı biraz sorun yaratıyor.

4×9 elemanlı LFA Long yagi

Ortalama EME setup istasyonlar: 8 elemandan 4 adet anten x 8 ve 200 wat ın üzerinde olmaları halinde dünyadaki toplam istasyonların yaklaşık 500 ü ile qso yapabilirler, daha çok anten sayısına sahip istasyonlar ise en küçük kuruluma sahip istasyonlarla qso yapabilirler.

Tek uzun yagi (8-17 eleman arası)+ Preamplifikatör ve ortalama 200 wat güç ile en az 50 istasyonla görüşme sağlanabilir.

EME haberleşmesi sabır gerektiren bir iştir.

EME haberleşmesinde geleneksel anten türü yatay yagilerdir, ancak:
Dünyanın ekseni etrafında dönüşü esnasında kendi manyetik alanı Faraday etkisi ile oluşan polarizasyon değişimi yatay dan dikeye doğru Aydan yansıyıp geri gelen RF işaretlerinin geliş polarizasyonunu değiştirebilir. Yatay Anten kullananlar zayıflayan RF işaretini duymakta güçlük çekerler ve bir süre Faraday rotasyon etkisinin bitmesi için beklerler, geri yansıyan işaretlerin yatay polarizasyonda duyulur hale gelmesi ile tekrar qso devam eder.

YATAY ve DİKEY Aynı şartlarda olan iki anten arasındaki polarizasyon farkı -20 dB
yani :yüz kez zayıflama demektir,
Tam izahı : Eğer iki kişi tam ters polarizasyonda ( + – 90 Derece ) dinleme yaparsa birbirini -20 dB zayıf duyar.
Ancak Tropo ve İyonosferden yansıyarak giden RF işaretleri yansıma esnasında polarizasyonları değişir ve bu fiziksel değişim azalır veya yok olur.

Bu anlattığım konu yer dalgası ve ya birbirini gören lokal istasyonlar için geçerlidir.

EME de Polarizasyon farklılığının diğer bir sebebi ise çıkış yaptığınız meridiyenden 90 derece doğuda ve batıdaki istasyonlar da horizontal polarizasyonda RF göndermesi yapsalar da antenleri dünyanın öbür tarafında bize göre dikey polarizasonda olduğundan aya ulaşıp geri dönen sinyaller de Faraday etkisi yoksa kendisine yatay bize ise dikey polarizasyonda ulaşır ve o istasyonu duymakta zorluk çekeriz ,
Faraday rotasyon etkisi artmaya başladığında o istasyonların RF işaretleri Faraday etkisiyle yatay dönerek duymamızı sağlar. (Eğer yatay Anten kullanıyorsak)

yani: Faraday etkisi bazen işimize yarar.

Bu yüzden hem yatay hem de dikey polarizasyonlu anten kullandığımız takdirde tanımladığım sebeplerden oluşan zayıflamaların önüne geçmiş oluruz.

Bu tür etkiler geneliklikle orta seviye ve altındaki istasyonlar için sorun teşkil eder, güçlü duyma özellikli büyük anten gruplarına sahip istasyonlar Faraday rotasyondan az etkilenirler.

EME setup anteleri kuranlar bu yüzden hem yatay hem dikey polarizayonda çalışabilen antenleri
Rotor güçlerine bağlı olarak aynı boom üzerine monte ederler.

Her iki polarizayondaki antelerden gelen ayrı kablolar komütatörle seçilerek kuvvetli duyabilen antenle qso ya devam edilir..

EME anteleri ortlama VHF bandı için 4 metreden 10 metre ve üzeri boom taşıyıcı aluminyumların üzerinde imal edilirler ve çift sayılarla kazanç arttırılır ( 2, 4, 8, 16, 32, 64 adet Boom lu Yagi) ,

Çoklu antenler combiner denilen pasif devrelerle birleştirilerek kazanç çoğaltılır ve toplam kazanç ayrıca düşük gürültülü ön kuvvetlendiricilerle tekrar yükseltilerek alıcıya ulaştırılır.

Kablo ve konnektör kayıpları EME haberleşmesinde çok önemlidir.

Halen kullandığım 4 adet 9 elemanlı LY antelerden TRX e gelene kadar toplam N konnektör sayısı
9 adettir, toplam Konnektör + Kablo kaybı 8 dB civarındadır, bu yüzden kullanılacak preampli

en az 10 dB veya daha çok yükseltme yapabilmelidir.

Az kayıplı pahalı kablo, kaliteli N konnektör kullanılmalıdır ki kayıp en aza indirilebilsin.

Ülkemizde Yönetmelik gereği 400 wat PEP RF gücü kullanılabillir ve EME için çok yeterlidir.

EME Haberleşmesinde 50 MHz bandı en kolay yansıyan frekanstır antenler büyük olduğundan meraklısı azdır,
bu yüzden 144 MHz bandı daha çok kullanılır.

UHF ve SHF bandlarında Anten yapımı daha kolay ve ufak olacağından fazla yer kaplamaz,
rotor güç gereksinimi azalır. UHF dahil yukarı bandlarda EME istasyonlar daha az aktiftir,
nadiren test isteyen çıkar.
Ayrıca UHF ve SHF de güç olarak daha az RF çıkışı ile görüşme imkanı mümkündür.
Anten yüzeyi üst bandlarda daha az Rüzgar yüzey direnci oluşturur.
EME haberleşmesindeki istasyonların ortalama % 80 i 144 mHz yi kullanır

Dünyada 64 adet 15 elemanlı devasa anten kullan istasyon RN6BN olmuştur.
Fırtına neticesinde istasyon binasından kopan çatı parçalarının antenlere çarpması neticesinde bu sistem şu an tamir aşamasındadır

2020 ARRL EME Yarışma (Contest) katılım sertifikası.
Aydan yansıtma ile yapılan VHF yarışması neticesinde verilen katılım sertifikası.

2020 yılında Tek Band ve tek operatör klasmanında  KM39BP Locatorundaki QTH den katıldığım yarışma neticesinde, Dünya 31. sıralamasına girdim.

EME Aydan yansıtmalı haberleşme yarışması her yıl Ekim ve Kasım aylarında
(iki gün x 2 toplam = 4 gün) birer hafta sonu olarak yapılır.

2020 yılında 10-11 Ekim  ve 28-29 kasım Günlerinde yapılmıştır.
Bu yarışmanın sadece ilk haftası olan 10-11 Ekim günlerinde katılabildim ve
yaptığım 35 qso ile sıralamaya girdim.
skorun daha fazla olabilmesi için;
Kasım ayındaki yarışmaya da katılıp toplam puan ve log u göndermek gerekmektedir .

Buna rağmen TA Türkiye Çağrı işaretinin bu yarışmada olması ve temsili önemlidir.

Aynı yarışmanın ikinci ayağında ben yoktum ancak;
TA2NC Oğuz arkadaşım Kasım ayındaki ikinci hafta sonu ayağına
Ankaradan  katılarak TA yı temsil etti.

Bu yarışmaya Dünya çapında yaklaşık 400  istasyon tek band ve operatörde log göndermiştir.

Bu tarihlerde 50 – 144 ve 1260 MHz bandlarında yarışma yapılmıştır.
Eylül ayında ise 2.3 GHz bandı EME aydan yansıtmalı Telsiz haberleşme yarışması yapılmaktadır

2006 Yılında istanbuldan katıldığım EME yarışma katılım Sertifikası

EME Aydan yansıtmalı Telsiz haberleşmesinde daha çok Türk telsizcileri görmek dileği ile ..

Halen en çok 32 adet 15, 16 ve ya 17 eleman yagili antenlere sahip az sayıda istasyon aktiftir
ve tek yagili 100 wat çıkışlı istasyonları dahi duyabilirler.

Yazıya buradan devam edilecektir.

TA1D  Kadri