Haberleşme Uydularının ömürleri uzatılıyor
Yörüngeye yollanan bütün uydular belirli bir süre çalışabilecek şekilde hazırlanırlar. Yörüngeye oturtulan ve görev sürelerini dolduran uyduların hemen hepsi uydu mezarlığı adı verilen bölgeye çekilir ve orada başıboş bırakılırlar. Uyduların ömürleri genellikle yörüngede tutma işlerinde kullanılan gazların bitmesi ve akülerinin şarj olamaması ile sınırlıdır. Bilhassa TV Haberleşme uyduları gazları bitince yörünge düzeltmesi yapılamayacağından emekliye ayrılırlar. TV uydularında teknolojik yeterlilik devam ediyor olsa da yörünge düzeltmesi yapılamayan ve sabit tutulamayan uydu iş göremez olur.
Ancak son yıllarda Northrop firmasının geliştirdiği uzay aracı, gazları biten ancak hala teknik olarak kullanılabilen uyduların 5 yıl kadar ömürlerini uzatan bir çalışmayı başardı. Ürettikleri robotik bir uzay aracı, derin yörüngedeki eski bir iletişim uydusuna kilitlendi ve ömrünü beş yıl daha uzattı. Görev Uzatma Aracı-2 (MEV-2), Northrop’un uzayda bir nesneyi ikinci kez başarılı şekilde yerleştirmesini sağladı.
Misyon şirketin; ölü, ölmekte olan veya hatalı uydular için bir ömür uzatma hizmetleri sektörünü başlatma çabalarının bir parçasıdır.
Geliştirilen bu uzay aracı daha önce üretilmiş ve gazı bitmiş önemli uyduların kullanımını uzatabilmek için uyduyla kenetlenir, ortalama 5 yıl süreyle dünyadan götürdüğü yörünge düzeltme gazını ve kendi kik motorlarını kullanarak uyduyu konumunda tutar. Yani: Uydunun yörüngedeki hatalarını düzeltip sabit tutmaya devam ederek, fonksiyonları çalışmakta olan uydunun işlevine devam etmesini sağlamaktır. Sözleşme sonunda ise uydu yine dış yörüngeye çekilerek terk edilir ve ya dünyaya düşürülerek yok edilir. Araç o uydudan ayrılarak farklı bir uyduya kenetlenip aynı göreve devam edebilir. Aracın gaz stokları yeterli ve uyduların kenetlenme adaptörlerinin bağlantı noktaları bu araca uygun olmak zorundadır. Uydular büyüklüklerine göre fırlatma roketinin payloadlarına yüklenirken fırlatma ya da payload dan ayrılma mekanizmaları belirli bir standarda göre yapılır.
MEV-2, geçen yıl Ağustos ayında Güney Amerika’da Fransız Guyanası’ndan fırlatıldı. Yörüngesini yükseltmek için altı ay harcadı, Intelsat’ın 17 yaşındaki iletişim uydusu ile Dünya’dan 22.000 milden daha uzakta, yer eşzamanlı yörüngede buluştu. O uydunun yakıtı bitiyordu ve eskimeye başlamıştı; Üç kıtaya geniş bant iletişim sağlarken beklenen ömrünün çok ötesinde çalışmıştı, ancak üzerindeki teknoloji yıllara rağmen hala işe yarayabiliyordu.
12 Mart 2021 da MEV-2 aracı, Intelsat uydusu ile bir ay süren yanaşma sürecine başladı. Yerleştirme, Northrop Grumman tarafından başarıyla tamamlandı ve onaylandı. MEV’leri başlatan Northrop iştiraki SpaceLogistics’in iş geliştirme başkan yardımcısı Joe Anderson; düzenlediği basın toplantısında, “MEV-1’in kenetlenmesi kadar heyecan verici ve başarılıydı” dedi. Intelsat’ın IS-10-02 uydusu artık Güney Amerika, Avrupa, Afrika ve Orta Doğu’ya geniş band iletişimi gönderebilir.
Konuyla ilgili Görsel video: https://news.northropgrumman.com/multimedia/video/space/space-logistics-mev-1
TA1D Kadri Mehmet Başak